Nguyễn Thị Lệ Thủy sinh năm 1980, tại Lâm Đồng. Đây là một vùng đất có khí hậu khá đặc biệt nên từ nhỏ những kiến thức về địa lý ở địa phương sớm hấp dẫn Thủy.

Thời THPT, do cô giáo dạy môn địa lý giảng bài quá hay nên Thủy càng gắn bó với môn học này. Tốt nghiệp THPT, Thủy tự tin thi vào khoa Địa lý của Trường ĐH Sư phạm TP Hồ Chí Minh và trúng tuyển (khóa 2001-2003).

Ý tưởng thiết kế website phục vụ giảng dạy và học tập địa lý lớp 11 phổ thông trung học đến với Thủy rất bất ngờ. Tình cờ trong chuyến đi thực tập tại Trường THPT Mạc Đĩnh Chi TP Hồ Chí Minh - một trong những ngôi trường lớn của thành phố đi tiên phong trong việc áp dụng thao giảng có sự hỗ trợ của máy tính, Thủy được giao thiết kế một bài giảng địa lý cho học sinh lớp 11 trên máy vi tính.

Thủy nhận thấy việc tìm kiếm tài liệu minh họa cho bài giảng là rất tốn công, đồng thời, một trong những khó khăn của việc đưa máy vi tính vào giảng dạy ở các trường là giáo viên phải biên soạn trước một giáo án điện tử. Song hiện nay do chưa có một giáo trình điện tử chính thức nên người giáo viên phải thực hiện tất cả các khâu, từ sưu tầm tài liệu cho đến biên soạn nội dung... Điều này đòi hỏi rất nhiều thời gian và công sức. Do vậy, điều nghịch lý là, việc thiết kế giáo án điện tử này vô tình lại cản trở việc ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy.

Thủy bèn có ý định sẽ hoàn thành một website để phục vụ giảng dạy và học tập địa lý với nội dung cung cấp nguồn tư liệu, tranh ảnh, bảng biểu đồ, video clip... theo chương trình địa lý 11. Ý tưởng của Thủy đã được thạc sĩ Nguyễn Văn Luyện, giảng viên khoa Địa lý của trường tán thành và nhận lời hướng dẫn giúp Thủy thực hiện đề tài.

Sau khi có được thông tin, công việc quan trọng nhất là sử dụng những tư liệu, hình ảnh, phim, video clip đã "lượm" được trên mạng này để xây dựng thành bài giảng chính thống trên máy vi tính bằng ngôn ngữ... lập trình. Để kết nối các hình ảnh, dữ liệu, Thủy đã sử dụng chương trình Powerpoint. Và cô đã sử dụng phần mềm Microsoft FrontPage để hoàn thành trang web.

FrontPage là phần mềm dễ sử dụng, có thể phục vụ cho những "tày ngang"- không phải là dân... chuyên về tin học ứng dụng thiết kế web. Chính vì ưu điểm này nên FrontPage là một phần mềm được sử dụng thiết kế web khá phổ biến hơn những phần mềm khác và hiện đang là phần ứng dụng thiết kế web bán chạy nhất thế giới. Thủy cũng cho biết việc chọn sử dụng phần mềm FrontPage có thể giúp người giáo viên dễ dàng copy những tư liệu trên web phục vụ cho bài giảng của mình (áp dụng cho cả với bài giảng có máy vi tính hoặc thông thường).

Một hướng đi phù hợp chủ trương của Bộ

Theo chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo, môn địa lý lớp 11 hiện nay có tổng cộng 66 tiết/năm (với 2 tiết/ tuần), cung cấp cho học sinh những kiến thức mô tả nền kinh tế của các nước. Chương trình có hai phần, gồm: Những vấn đề kinh tế trong thời kỳ hiện đại và Địa lý kinh tế xã hội một số nước trên thế giới. Dựa vào giáo trình này, Thủy xây dựng chương trình của mình bằng cách lựa chọn những hình ảnh tiêu biểu cho con đường phát triển kinh tế xã hội khác nhau của mỗi nhóm nước để khi truy cập vào giáo viên và học sinh sẽ nắm được ngay những phần khái quát chung.

Ngoài những phần nội dung tư liệu dựa vào sách giáo khoa và có cập nhật thêm những thông tin bổ sung mới, trang web có 171 hình ảnh của chín nước, bao gồm: Hoa Kỳ, Nhật Bản, Pháp, Liên bang Nga, Trung Quốc, Ấn Độ, Algeria, Brazil, Thái-lan.

Bộ sưu tập hình ảnh này giúp các giáo viên có thể sử dụng trong bài giảng để thông qua đó giúp học sinh hiểu rõ thêm vấn đề và cao hơn, giúp học sinh khai thác tri thức sống từ những hình ảnh thực tế này. Trang web còn có 28 bản đồ của các nước. Hầu hết các bản đồ đều rất rõ và mầu sắc đẹp giúp học sinh có thể khái quát tốt hơn về sự phân bố dân cư ở mỗi nước.

Sống động nhất là phần video clip minh họa trong trang web. Đây là những đoạn phim với thời lượng khoảng một phút, bao gồm các cảnh như: chợ nổi trên sông Ping - Thái-lan, cảnh thu hoạch nho ở Pháp, cảnh núi lửa ở Hoa Kỳ, hành trình vượt qua sa mạc ở Algeria...

Những hình ảnh cùng những đoạn video clip này là những hình ảnh sống khá sinh động, đây là một chương trình minh họa bài giảng rất tốt. Khi đưa vào trong giáo án điện tử, phần này đã giúp cho tiết học thêm sinh động và có phần dễ hiểu hơn đối với học sinh. Đặc biệt, tất cả chương trình đều xây dựng ở dạng mở, có thể chỉnh sửa và bổ sung những tư liệu cần thiết...

Cách sử dụng chương trình cũng rất đơn giản. Hiện tại website này chưa đưa lên mạng internet (do cần phải đăng ký tên miền), và đang được sử dụng như một VCD bình thường. Khi sử dụng người xem chỉ cần bỏ đĩa vào máy tính, đĩa sẽ tự động chạy.

Nội dung hiện lên gồm có hai phần WEBSITE DIALY và Index.htm. Để xem được trình tự các phần, ta mở file Index.htm. Khi bức ảnh đầu tiên hiện nên có chữ CLICK HERE thì nhắp chuột vào và từ trang chủ này ta có thể xem hết các nội dung.

Khi người xem muốn copy hình ảnh nào của trang web thì chỉ cần chọn ảnh, click chuột vào bức ảnh và chọn lệnh copy khi thư mục hiện ra và chọn lệnh Paste (hoặc Ctr V) vào nơi mình cần. Ở các đoạn phim cũng tương tự vậy, nhắp chuột và trả lời hộp thoại Save Video as...và chọn nơi cần lưu.

Sau khi hoàn thành, sản phẩm được đánh giá cao và đã được chọn báo cáo tại Hội nghị Sinh viên nghiên cứu khoa học toàn quốc của các trường sư phạm tổ chức tại TP Hồ Chí Minh tháng 11-2003 và nhận được sự quan tâm, ủng hộ của nhiều giáo viên giảng dạy môn địa lý. Sản phẩm cũng đã được triển khai thử nghiệm ở Trường THPT Mạc Đĩnh Chi TP Hồ Chí Minh và đã có phản hồi khá tốt, nhiều học sinh rất thích cách dạy và học mới này.

Một điều mà Thủy đang trăn trở là hiện nay ở Việt Nam, việc ứng dụng máy vi tính vào giảng dạy đã bắt đầu được quan tâm, tuy nhiên việc nối mạng internet, thiết kế trang web phục vụ thì chưa phổ biến. Vì vậy các chương trình xây dựng trên mạng vẫn phải phổ biến theo phương pháp cũ là dạng đĩa VCD...

Thạc sĩ Nguyễn Văn Luyện, người đã theo sát đề tài của Thủy từ lúc còn là ý tưởng cho đến khi hoàn thành, "thổ lộ": Việc xây dựng trang web này là hướng đi phù hợp với chủ trương chung của Bộ Giáo dục và Đào tạo, nhằm hướng dẫn giáo viên dùng phần mềm ứng dụng trong giáo án, xây dựng giáo án điện tử. Đề tài của Thủy mới ở quy mô bước đầu, nên rất cần thiết để có những kế hoạch bổ sung và hoàn thiện thêm.

Hiện tại Thủy đang tập trung toàn tâm lực cho việc thi vào nghiên cứu sinh cao học ngành địa lý ở Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn TP Hồ Chí Minh, để có thể tiếp tục nghiên cứu về việc ứng dụng công nghệ thông tin trong xây dựng giáo án theo chủ trương chung của Bộ Giáo dục và Đào tạo hiện nay...