Sàn giao dịch thương mại điện tử là một phương thức kinh doanh thương
mại tiên tiến, cung cấp các gian hàng ảo hỗ trợ thương nhân bán sản phẩm
hàng hóa và dịch vụ một cách thuận lợi, đồng thời tạo cơ hội cho người
tiêu dùng tiếp cận nhanh chóng tới nhiều sản phẩm và người bán tại một
địa chỉ. Tuy nhiên, trong thời gian qua có một số sàn giao dịch thương
mại điện tử chú trọng tới việc tăng số lượng gian hàng ảo nhưng chưa
quan tâm thỏa đáng tới chất lượng.
Nhằm bảo vệ người tiêu dùng và xây dựng môi trường lành mạnh cho thương
mại điện tử, Cục Thương mại điện tử và Công nghệ thông tin (Bộ Công
Thương) mới đưa ra khuyến cáo về loại hình kinh doanh này.
Trong thời gian gần đây, Cục Thương mại điện tử và Công nghệ thông tin
liên tục nhận được phản ánh của các tổ chức và cá nhân về hoạt động của
một số doanh nghiệp lợi dụng thương mại điện tử để huy động lượng tiền
mặt lớn từ mạng lưới người tham gia, với mô hình hoạt động có nhiều điểm
không minh bạch.
Cách thức hoạt động điển hình của những doanh nghiệp dạng nảy là thiết
lập một website cung cấp dịch vụ sàn giao dịch thương mại điện tử, trên
đó cho phép những thành viên đã nộp tiền được mở một gian hàng ảo để
giới thiệu, quảng bá sản phẩm hàng hóa, dịch vụ. Sau khi đóng một khoản
phí ban đầu thì bên cạnh việc được mở gian hàng ảo trên website, mỗi
thành viên được thêm quyền lợi là giới thiệu những nguời khác tham gia
mua gian hàng ảo và hưởng hoa hồng vài chục phần trăm cho mỗi hợp đồng
mà mình giới thiệu. Để lôi kéo người tham gia, các doanh nghiệp thường
hứa hẹn những mức thu nhập rất cao từ việc “phát triển mạng lưới gian
hàng”, theo đó tổng số tiền hoa hồng một người có thể được hưởng (cả
trực tiếp và gián tiếp trên các gian hàng bán được theo những tầng tiếp
thị bên dưới) được quảng cáo lên đến vài trăm triệu đồng. Tuy nhiên, các
điều khoản về cơ chế đóng phí, trả hoa hồng thường không được quy định
rõ trong hợp đồng và các giao dịch chuyển tiền cũng không có chứng từ
giao lại cho thành viên.
Do mức hoa hồng hấp dẫn và cơ chế phân chia hoa hồng đa cấp, phần lớn
những người nộp phí mua gian hàng ảo trên website đều hướng tới mục tiêu
thu lợi nhuận từ hoạt động giới thiệu, lôi kéo người khác tham gia thay
vì để tiến hành kinh doanh trên những gian hàng này. Kết quả là đa số
gian hàng trên các website dạng này đều là gian hàng trống, không có
thông tin gì về chủ gian hàng cũng như sản phẩm cần bán.
Theo quy định của Thông tư 46/2010/TT-BCT, hiện nay Cục Thương mại điện
tử và Công nghệ thông tin thực hiện việc xác nhận đăng ký cho các sàn
giao dịch thương mại điện tử – là các website trên đó cá nhân, thương
nhân, tổ chức không phải chủ sở hữu website có thể tiến hành bán hàng
hóa, cung ứng dịch vụ của mình cho người khác. Phạm vi điều chỉnh của
Thông tư không bao gồm các website có mô hình hoạt động phức hợp như
trên, cũng không quy định về các giao dịch trong đó thành viên trên
website tham gia môi giới, kiếm lời từ hoa hồng trả cho việc giới thiệu
người tham gia. Do đó, Cục Thương mại điện tử và Công nghệ không xác
nhận đăng ký dịch vụ sàn giao dịch thương mại điện tử theo quy định của
Thông tư 46/2010/TT-BCT cho những doanh nghiệp hoạt động theo mô hình
nêu trên.
Các doanh nghiệp lợi dụng danh nghĩa hoạt động TMĐT như trên để thu lợi
từ việc lôi kéo người tham gia website, trong khi không tập trung nâng
cao chất lượng thông tin trên website, đang làm tổn hại tới lòng tin của
cộng đồng, cản trở sự phát triển của lĩnh vực thương mại điện tử đang
phát triển rất sôi động ở Việt Nam. Cục Thương mại điện tử và Công nghệ
thông tin khuyến cáo người tiêu dùng thận trọng khi tham gia những
website này và kêu gọi các cá nhân, tổ chức phản ánh hoạt động kinh
doanh không đúng pháp luật của các doanh nghiệp kinh doanh thương mại
điện tử với cơ quan chức năng để có hướng xử lý.
Cục cũng nhận được phản ánh của một số cá nhân về việc các doanh nghiệp
nói trên khi tiếp xúc với khách hàng đã đưa thông tin sai sự thật, nói
rằng doanh nghiệp được Bộ Công Thương bảo trợ, qua đó tạo niềm tin cho
khách hàng khi nộp tiền tham gia mạng lưới kinh doanh. Những thông tin
này là hoàn toàn sai sự thật. Bộ Công Thương và các đơn vị thuộc Bộ
không bảo trợ hay đảm bảo uy tín cho bất kỳ doanh nghiệp kinh doanh
thương mại điện tử nào đang hoạt động trên thị trường.
Hiện Cục Thương mại điện tử và Công nghệ thông tin được giao thực hiện
việc cấp đăng ký cho các sàn giao dịch thương mại điện tử theo quy định
tại Thông tư số 46/2010/TT-BCT ngày 31/12/2010 của Bộ Công Thương.Tuy
nhiên, việc cấp đăng ký cho các sàn giao dịch thương mại điện tử này chỉ
căn cứ vào hồ sơ đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp, có đối chiếu với
thông tin thể hiện trên website tại thời điểm đăng ký. Việc cấp đăng ký
không phải là một sự đảm bảo về uy tín của doanh nghiệp hay chất lượng
của hàng hóa, dịch vụ quảng bá trên website.
Cục xin khuyến cáo để người tiêu dùng và doanh nghiệp được biết.
0989 722 522