Từ băng cassette đến đĩa CD rồi bây giờ là HD-DVD và Blu-ray, phương tiện lưu trữ dữ liệu máy tính chưa bao giờ phong phú như lúc này. Nhưng tương lai sẽ ra sao khi cuộc chiến định dạng đã nổ ra và hiện vẫn bất phân thắng bại?

Kể từ khi được giới thiệu vào đầu những năm 80 của thế kỷ trước, đĩa CD trở thành vị cứu tinh cho nền công nghiệp âm nhạc. Đến đầu những năm 90, đĩa CD đã có bước tiến đáng kể, cho phép ghi và ghi lại (rewrite). Nhưng có bao giờ chúng ta tự hỏi tại sao đĩa CD thông thường lại chỉ có độ dài chừng 74 phút?

Câu chuyện này bắt nguồn từ Norio Ohga, chủ tịch hãng Sony, một fan của âm nhạc thính phòng. Ông chủ người Nhật Bản này đã quyết định rằng bất kỳ đĩa CD nào cũng phải chứa đủ bản giao hưởng số 9 của thiên tài âm nhạc người Đức Beethoven. Kích thước của đĩa CD từ đó được ấn định, hơi lớn một chút để có thể đút lọt vào túi áo và do đó, sẽ ít bị ăn cắp hơn.

Đĩa CD cũng giống như chiếc bánh sandwich, gồm nhiều lớp chồng lên nhau. Dữ liệu được lưu trữ tại lớp nằm giữa được làm bằng nhôm phản quang. Những chữ số 0 và 1, công cụ để lưu trữ dữ liệu, là một serie những mô cực nhỏ nằm trong lớp này, được sắp xếp theo một đường xoắn ốc dài đến 5 km.

Đĩa DVD có kích thước tương tự như CD nhưng lại có khả năng chứa được nhiều dữ liệu hơn do kích thước các mô nhỏ và mật độ dày đặc hơn. Một số loại đĩa có đến 2 lớp ghi dữ liệu nằm ở 2 bề mặt của đĩa. Tuy nhiên, ánh sáng laser dùng để đọc dữ liệu ở lớp trên có thể ảnh hưởng đến lớp dưới vì không phải toàn bộ ánh sáng này đều được phản xạ trở lại.

Từ khi "chào đời", đĩa CD giống như một phép màu: âm thanh lập thể rõ ràng, kích thước nhỏ gọn và trông rất bền. Tuy nhiên, vì những yêu cầu của việc giảm giá, người ta không thể làm bề mặt của đĩa CD đạt được độ bền vĩnh cữu như khả năng vốn có của nó. Trong khi lớp ở giữa khá rắn chắc, được làm bằng chất liệu giống như trong kính chống đạn, thì các phần khác lại rất mềm. Do đó, tuổi đời của chúng cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Việc dùng bút bi ghi tựa đề lên đĩa cũng có thể khiến dữ liệu chứa bên trong bị phá hủy. Những đĩa CD và DVD ghi được còn dễ bị phá hủy hơn. Chúng sẽ nhanh chóng bị hỏng nếu gặp phải ánh sáng mạnh và tia cực tím.

Kể từ khi có khả năng ghi được, đĩa CD mới thực sự có nhiều ý nghĩa đối với người dùng máy tính. Trước đây, phải mất vài năm thì chi phí của việc ghi đĩa CD mới giảm xuống ở mức có thể chấp nhận được nhưng vào thời điểm hiện tại, chúng ta có thể sử dụng phương tiện này để lưu trữ bất kỳ thứ gì nếu muốn.

Hiện tại, DVD cũng đã có thể ghi được song vẫn còn một vài vấn đề nhỏ cần giải quyết. Các nhà sản xuất đã đưa ra nhiều định dạng nhưng lại không tương thích với nhau, trong số chúng có DVD-R, +R, +RW và DVD - RAM. Đây rõ ràng là điều không mấy tốt đẹp cho những công ty "đỡ đầu" của từng định dạng. Sau nhiều năm chờ đợi, cuối cùng chiếc máy với khả năng đọc được hầu hết các loại đĩa cũng đã có mặt trên thị trường. Tuy nhiên, có vẻ như tới khi các định dạng DVD được chuẩn hóa thì bản thân công nghệ này đã lỗi thời.

Chất lượng hình ảnh ngày càng tăng, ứng dụng máy tính ngày một lớn hơn đòi hỏi phải có những đĩa có mật độ dày đặc hơn để lưu trữ dữ liệu. Bằng cách sử dụng ánh sáng laser sóng ngắn (ánh sáng xanh thay vì màu đỏ), đã có nhiều dữ liệu hơn được nén vào trong một chiếc đĩa DVD.

Hiện tại, trên thị trường đang có 2 xu hướng, 2 định dạng đang chống lại lẫn nhau. HD-DVD là phiên bản nâng cấp của công nghệ DVD hiện tại, có thể lưu trữ được 30 GB dữ liệu. Như vậy, 8 giờ phim chất lượng cao hay 48 giờ phim tivi thông thường có thể được cất giữ chỉ bằng một chiếc đĩa như thế này. HD-DVD đang được Toshiba hỗ trợ và một số xưởng phim ở Hollywood sử dụng.

Trong khi đó, Blu-ray, đối thủ của HD-DVD, hiện cũng đã xuất hiện trên thị trường Nhật Bản, cho phép lưu trữ 50 GB dữ liệu. Sony là công ty đi đầu trong việc phát triển định dạng này. Máy chơi game PlayStation 3 tới đây sẽ sử dụng công nghệ Blu-ray nói trên. Cả hai đối thủ đều muốn khẳng định rằng định dạng của mình tốt hơn, vậy đâu là câu trả lời? Một cuộc chiến định dạng đã nổ ra, nhưng chỉ có tương lai mới biết được kẻ chiến bại và nguời chiến thắng.