Quá trình tiến hóa của phần mềm web đã gần kề một ngưỡng mới khi việc thiết kế và xây dựng các ứng dụng website cũng như các phần mềm nói chung sẽ được thay đổi đến tận gốc rễ, xóa bỏ những ranh giới và hạn chế đã tồn tại từ lâu nay.

Thời kỳ đầu, mạng Internet được coi như một tổ hợp các website, trong đó người dùng có thể đi từ trang này sang trang khác. Sau đó, khái niệm "trang web động" (dynamic page) ra đời, cho phép hiển thị những nội dung khác nhau tùy thuộc vào yêu cầu của người sử dụng. Ví dụ, khi cần mua sắm trực tuyến và thực hiện một lệnh mua hàng, nội dung trang web được tạo ra riêng cho người sử dụng, bao gồm những thông tin về món hàng, họ tên, địa chỉ, số tài khoản của người mua... Trang web này không hề tồn tại trước đó mà được máy chủ tạo ra sau khi nhận được lệnh và hiển thị ngược lại trên trình duyệt. Điều này cũng tương tự với các hệ thống quản lý nội dung (CMS) mà một số tờ báo điện tử sử dụng nhằm cung cấp thông tin cho người đọc theo yêu cầu của họ.

Cho tới nay, sự phát triển của cái gọi là "ứng dụng web" hầu như dừng lại ở đó, với hạn chế là mới chỉ ở mức xem các trang thông tin. Trong khi đó, với những ứng dụng chạy trực tiếp trên máy tính (hoạt động và phản ứng một cách nhanh chóng, linh hoạt theo sự điều khiển của người dùng), người ta có thể bấm vào các nút điều khiển, gõ thêm chữ và kéo một thứ từ chỗ này sang chỗ khác mà không phải chờ chương trình mở ra một trang mới sau mỗi động tác.

Đây chính là giấc mơ của những nhà phát triển ứng dụng web: Làm sao để có được những ứng dụng web thực sự động, hoạt động như một phần mềm thực thụ thay cho quy trình "đọc - bấm - chờ" gây sốt ruột.

Nhiều nhà phát triển phần mềm trong đó có Google đang ráo riết biến giấc mơ trên trở thành hiện thực. Google vừa thử nghiệm một loạt dịch vụ web động mới, tuy vẫn còn rất đơn giản về mặt tính năng, nhưng điều quan trọng là chúng mở ra tiềm năng vô cùng rộng lớn.

Ví dụ đơn giản nhất là Google Suggest (labs.google.com/suggest). Công cụ này trông giống như trang tìm kiếm Google thông thường, nhưng khi ai đó bắt đầu gõ từ khóa tìm kiếm vào, nó sẽ "đoán" nội dung người đó cần tìm và đưa ra một loạt gợi ý giúp họ lựa chọn. Để làm được việc gợi ý này, phần mềm phải có hàng vạn, thậm chí hàng triệu từ và cụm từ so sánh. Thế nhưng, người sử dụng không phải tải toàn bộ khối lượng từ đồ sộ này về máy để so sánh, mà việc này được thực hiện trên một máy chủ có thể cách họ nửa vòng trái đất và lập tức đưa lại kết quả.

Một ví dụ khác là Google Maps (maps.google.com) với tính năng được phát triển cao hơn. Trên bản đồ nước Mỹ hiển thị trong trình duyệt web, người ta có thể sử dụng các thanh kéo để phóng to, thu nhỏ hoặc kéo tầm nhìn tứ phía mà trình duyệt hoàn toàn không phải tải một trang web mới, nó chỉ cập nhật đúng phần hiển thị mà người dùng cần. Người sử dụng cũng có thể làm như trên với chức năng mới nhất (vừa đi vào hoạt động hôm 5/4) là bản đồ hình ảnh từ vệ tinh, cho phép xem toàn bộ nước Mỹ chi tiết đến từng nóc nhà. Ví dụ, nếu muốn tìm kiếm địa chỉ "10 market st, San francisco", bản đồ sẽ tìm, không phải mở một trang web mới. Từ địa chỉ này, người ta có thể đi dọc con đường Market hoặc thậm chí đi dọc nước Mỹ bằng cách di chuột và kéo bản đồ theo hướng cần đi. Phần mềm không phải tải về toàn bộ bản đồ chi tiết, mà nó chỉ download từng miếng nhỏ từ máy chủ của Google về theo yêu cầu.

Đối với người dùng, những tính năng trên không có gì đáng ngạc nhiên, Chúng làm việc như những phần mềm thông thường vẫn làm. Nhưng điểm mấu chốt là chúng không hề chạy trên từng máy trạm, mà hoạt động tại một máy chủ từ xa. Điều đó có nghĩa, bức tường ngăn cách giữa phần mềm máy tính và phần mềm web đang sụp đổ. Kỹ thuật này thực ra không hề áp dụng công nghệ mới nào, cũng không yêu cầu cài đặt hay sử dụng trình duyệt thế hệ mới nào. Tất cả được tạo ra nhờ sự kết hợp khéo léo giữa những công nghệ cũ như XML, CSS và JavaScript. Trong tương lai gần, đây sẽ là trào lưu công nghệ và cơ hội kinh doanh vô cùng sôi động khó chối bỏ. Các nhà phát triển web sẽ buộc phải trở thành lập trình viên chuyên nghiệp để có thể tồn tại. Đối với người dùng, một kỷ nguyên Internet mới sẽ bắt đầu khi trình duyệt web trở thành cửa sổ mở ra thế giới phần mềm rộng lớn mà họ thể sử dụng từ bất kỳ đâu.