Hiện tại, Google đang hân hoan với kế hoạch bán đấu giá cổ phần trị giá 2,7 tỉ USD và lợi nhuận trong quý đầu của năm 2004 tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái. Nguyên nhân nào đưa Google tới thành công rực rỡ này và liệu hãng có tiếp tục chuỗi những thành công mới hay không?

 

"Người hùng" bị đe dọa

 

Google gắn thành công của mình với 2 sự kiện. Thứ nhất, Sergey Brin và Larry Page - 2 sáng lập viên - hình thành ý tưởng và xây dựng thuật toán tối ưu nhất cho việc tìm kiếm thông tin trên các trang web. Thứ hai, Eric Schmidt - Giám đốc điều hành của hãng từ năm 2001 - đã khéo léo đem lại lợi nhuận kếch xù cho Google bằng cách khai thác sự phổ biến của công cụ tìm kiếm để làm dịch vụ quảng cáo. Các mẩu quảng cáo ở dạng đường dẫn của các công ty cung cấp hàng hoá hay dịch vụ liên quan đến chủ đề người sử dụng Internet tìm kiếm. Chúng xuất hiện rất nhỏ và kín đáo bên phải màn hình, dưới tiêu đề các đường dẫn hỗ trợ (sponsored links).

Song thị trường tìm kiếm có một đặc điểm là rào cản gia nhập thị trường thấp. Đặc tính này cho phép các công ty nhỏ đến sau vẫn có thể cạnh tranh và gây sóng gió cho các đại gia đi trước. Chính Google vào cuối thập niên 90 đã lấn lướt rồi "qua mặt" chương trình tìm kiếm một thời là lựa chọn số một của những người sành sỏi - AltaVista. Thế nên bây giờ đến lượt Google cũng có thể đứng trước nguy cơ tương tự với một công ty nhỏ, sáng tạo như Mooter của Australia. Nhưng đáng lo ngại hơn vẫn là sự bám đuổi ráo riết của hai hãng lớn: Yahoo! và Microsoft.

Từ tháng 2.2004, Yahoo! đã chính thức huỷ hợp đồng sử dụng công nghệ tìm kiếm của Google để sử dụng công nghệ riêng của mình. Với  lợi  thế  từ  việc  sử  dụng thông tin đăng ký của hơn 100 triệu người sử dụng  các dịch vụ của hãng, Yahoo! đã bám sát Google với hơn 45% thị phần (xem hình nhỏ). Cùng với Yahoo!, Microsoft cũng đe doạ Google bằng việc phát triển công nghệ tìm kiếm cho riêng mình và kế hoạch sắp tới của hãng là tích hợp công nghệ này với Windows, hệ điều hành hiện đang được sử dụng bởi 94% số máy tính cá nhân trên thế giới. Phiên bản Windows mới dự kiến phát hành vào năm 2006 sẽ kèm theo chức năng tìm kiếm. Microsoft muốn vô hiệu hoá Google bằng cách giúp người sử dụng tìm kiếm thông tin từ bất cứ nguồn nào.

Cuộc cạnh tranh ráo riết

Google hiểu rằng hãng phải cạnh tranh với Yahoo! bằng cách thu thập thêm nhiều thông tin về người dùng và thu hút sự trung thành của họ với mình. Cạnh tranh với Microsoft còn đòi hỏi những nỗ lực to lớn hơn. Google đã quyết định sẽ chuyển công nghệ của mình thành một hệ điều hành mới hoạt động ngay trên Internet, chứ không phải chỉ trên máy tính cá nhân, từ đó làm giảm tính cạnh tranh của Windows. Từ những định hướng đó, ngày 1.4 vừa qua Google tung tin sẽ đưa ra công nghệ mới nhất của mình: Gmail - một dịch vụ thư điện tử miễn phí với dung lượng 1 gigabyte, lớn hơn nhiều so với Yahoo! Mail hoặc Hotmail của Microsoft. Để cung cấp miễn phí Gmail, Google sẽ đặt các đường dẫn quảng cáo vào ngay trong các thư điện tử. Để ngăn chặn Yahoo!, Google sẽ cố gắng thiết lập mối liên hệ thường xuyên với người sử dụng. Cạnh tranh với Microsoft, Google khuyến khích người dùng lưu trữ các tệp tin trên các máy từ xa (remote machines) của hãng.

Không may cho Google, chiến lược của hãng lại trục trặc ngay từ bước đầu. Chức năng dò tìm cần thiết để lựa chọn các đường dẫn quảng cáo phù hợp nhất của Gmail lại vi phạm tính riêng tư. Đây thực sự là một vấn đề lớn. Để cạnh tranh được, cả Google, Microsoft và Yahoo! đều phải thuyết phục được người dùng rằng dịch  vụ của họ hoàn toàn đáng tin cậy. Bên cạnh đó, trong khi những khoản lợi  nhuận  béo  bở  của  Microsoft kiếm được từ việc cung cấp  phần  mềm cho phép hãng này theo đuổi cuộc đua cạnh tranh đến cùng, thì Google chỉ có thể dựa  vào doanh thu từ việc bán các đường dẫn quảng cáo. Mặc dù nhu cầu đang ngày càng tăng (20% mỗi năm), nhưng cạnh tranh cũng khá khốc liệt, không chỉ với Yahoo!, hay Overture, mà cả sự tham gia của các hãng nhỏ hơn như FindWhat và Kanoodle.

Trong tương lai, Google sẽ cố gắng sử dụng các thuật toán để dò tìm cả  các bài báo, các tạp chí điện tử... nhằm xác định chủ đề và đặt các đường dẫn quảng cáo phù  hợp với ngữ cảnh (contextual ads). Vấn đề là các công ty quảng cáo sẽ không chỉ mua các từ khoá nữa, mà họ sẽ muốn mua cả chủ đề. Đương nhiên, khi định hướng  trở thành một  công ty cung cấp hệ điều hành hoặc một hãng quảng cáo trực tuyến, vị thế dẫn đầu của Google sẽ không còn nữa.

Tóm lại, những diễn biến phức tạp trên về tình hình cạnh tranh ráo riết giữa các công ty cho thấy Google đang đứng trước những thách thức rất lớn trên con đường bảo vệ vị trí nhà cung cấp hàng đầu trong lĩnh vực dịch vụ tìm kiếm trên web!