Khi mua chiếc máy tính mới, điều bạn quan tâm là gì: cấu hình, chất lượng thiết bị, giá cả hay bản quyền phần mềm sẽ sử dụng? Quan điểm sắm "con PC" ở Mỹ và châu Âu có thể giúp bạn thêm một cái nhìn về vấn đề này ở các nước phát triển.

10 năm trước, chiếc máy tính cá nhân có bộ nhớ chỉ vài MB, được dùng để soạn thảo văn bản và khám phá một thế giới hết sức mới lạ có tên là World Wide Web. Đến bây giờ, máy tính trở thành liều morphin kích thích việc giải trí: bạn có thể chơi game, nghe nhạc, xem phim hay trình diễn slide trong khi vẫn làm được những công việc mà 10 năm trước vẫn thường làm.

Rất nhiều điều quan trọng mà bạn phải xem xét khi có ý định mua chiếc máy tính mới. Cũng giống như xe hơi hay thiết bị điện tử gia dụng khác, PC cũng có nhiều mức, từ bình dân, vừa phải đến cao cấp với giá cả hoàn toàn khác nhau tùy thuộc từng chủng loại.

Loại máy tính rẻ tiền nhất hiện nay cũng có nhiều tính năng khác nhau. Giá của chiếc máy tính được đánh giá thấp nhất (tất nhiên là so với mức giá cả ở các nước phát triển): T2862 với bộ vi xử lý Intel Celeron D 330, cài Windows XP, RAM 256 MB, ổ cứng 60 GB kèm theo ổ ghi CD đọc được đĩa CD, DVD và màn hình 17 inch là 520 USD. Bộ xử lý Celeron không phù hợp với các game nặng nên hệ thống này chỉ thích hợp với những ai muốn sử dụng máy tính vào việc gửi, nhận e-amil hay truy cập Internet, xử lý văn bản hay chỉnh sửa những bức ảnh kĩ thuật số đơn giản.

Với những người có nhu cầu nhiều như nghe nhạc, xem phim, hay ghi đĩa DVD thì phải có chiếc máy tính cấu hình mạnh hơn. Ví dụ như HP Pavilion a730n chẳng hạn. Sản phẩm này sử dụng hệ điều hành Windows XP Home, RAM 512 MB, ổ cứng 200 GB kèm theo 1 ổ CD bình thường và 1 ổ DVD có thể ghi được DVD/CD, có cổng hồng ngoại kết nối với camera kỹ thuật số. Giá của hệ thống này là 900 USD, nếu muốn dùng màn hình LCD bạn phải trả thêm 400 USD.

Bộ xử lý Pavilion a 730n thuộc dòng vi xử lý Intel Pentium IV 3 GHz 530 với công nghệ siêu phân luồng sử dụng fron-side-bus tốc độ 800 MHz. Nhiều người vẫn thường có sự nhầm lẫn trong cách đánh giá khả năng làm việc của toàn hệ thống thông qua thói quen "soi" tốc độ của bộ vi xử lý. Nó chỉ đúng phần nào khi so sánh giữa các vi xử lý của Intel với nhau và hoàn toàn không có ý nghĩa đối với những máy tính sử dụng bộ vi xử lý của nhà sản xuất khác.

Đầu năm nay, nhằm cố gắng thay đổi cách đánh giá về khả năng làm việc của máy tính, Intel đã chuyển đổi cách mô tả bộ vi xử lý của họ. Cách viết "Pentium IV 3 GHz " vẫn tiếp tục dùng để biểu thị chủng loại và tốc độ của bộ vi xử lý còn "530" chỉ ra sức mạnh tiềm ẩn trong đó. (Máy tính với bộ vi xử lý dòng 300 như chiếc T2862 chẳng hạn, phù hợp với những ứng dụng bình thường. Dòng 500 mạnh mẽ hơn với ứng dụng đa phương tiện và đa nhiệm, dòng 700 với công nghệ Centrino cho các máy tính di động.)

Còn công nghệ siêu phân luồng (Hyper Threading)? Nó cho phép bạn thực hiện tốt hơn nhiều ứng dụng cùng lúc như vừa xem phim hay nghe nhạc lại vừa download các phần mềm hay video clip. "Với chip Pentium IV công nghệ siêu phân luồng, Windows XP hiểu rằng nó có đến 2 bộ não cùng lúc thay vì một như các bộ vi xử lý trước đây, cho phép thực hiện nhiều nhiệm vụ cùng một lúc", Ralph Bond, quản lý bộ phận đào tạo chăm sóc khách hàng của Intel, cho biết.

FSB (front-side bus) là một bước tiến đáng kể của công nghệ kênh truyền dẫn. Được tính theo đơn vị Megahertz (MHz), đây là một cách khác để chỉ ra tốc độ máy tính của bạn. "Hãy xem front-side bus là cách truyền dữ liệu thuận tiện giữa bộ não máy tính và bộ nhớ", Bond giải thích. "Đường truyền rộng hơn thì sẽ có nhiều dữ liệu hơn được xử lý". Với những máy tính sử dụng Windows, front-side bus giúp phát huy tối đa khả năng tính toán.

Máy tính iMac của Apple cũng có khả năng truyền dữ liệu nhanh hơn. Sản phẩm mới này sử dụng dòng vi xử lý G5, RAM 256 MB, ổ cứng dung lượng 80 GB và có giá 1.299 USD với ổ ghi CD đọc được đĩa DVD và màn hình tinh thể lỏng 17 inch. Máy tính Mac luôn nổi tiếng với tính năng đa dạng, phù hợp với các ứng dụng đa phương tiện.

Tuy nhiên, những PC chạy phần mềm Windows XP Media Center Edition 2005 của Microsoft sẽ có đầy đủ các tính năng từ chơi nhạc, xem phim đến việc quản lý âm thanh và sưu tập hình ảnh video, đồng thời có thể thu các chương trình tivi. Một vài công ty máy tính đã sử dụng phần mềm này như Dell chẳng hạn. Máy tính Dell Dimension XPS Gen 3 sử dụng bộ vi xử lý Pentium IV 550 với công nghệ siêu phân luồng tốc độ 3,4 GHz, 800 FSB và Windows XP với RAM 1 GB và ổ cứng 250 GB. Tất nhiên, chất lượng luôn đi kèm với giá cả, máy này được bán với giá 2.000 USD kèm theo màn hình 17 inch. Với dân nghiền game, Dell dành riêng cho họ món quà: một phiên bản khác của dòng máy trên gọi là Dimension XPS, được thiết kế chỉ dành riêng cho những game video nặng.

Những hãng sản xuất máy tính khác như Alienware và VoodooPC cũng đưa ra hệ thống máy để bàn và laptop cho các game thủ với bộ xử lý nhanh của cả Intel lẫn AMD, âm thanh chất lượng cao và card đồ họa mạnh nhất. Giá của các PC để bàn loại này dao động từ 579 USD đến 6.100 USD tùy theo cấu hình cụ thể và chưa bao gồm monitor, giá khởi đầu của laptop là 1.568 USD.

Máy xách tay nói chung đắt hơn PC destop nhưng lại không phải lo đến màn hình. Đối với laptop, có hai điều bạn phải hết sức chú ý khi mua máy: trọng lượng và khả năng kết nối không dây. Một vài laptop nặng như Toshiba Satellite P35 (4,3 kg, kết nối không dây, giá 1.700 USD) được xem là có khả năng thay thế máy để bàn bởi có sức mạnh xử lý không hề kém và màn hình cũng rất rộng.

Những loại laptop như Apple iBook và IBM ThinhkPad cho phép cài thêm card mạng không dây với giá dưới 100 USD khi mua máy. Đó là sự lựa chọn hợp lý vì hiện nay, mạng không dây đang phát triển mạnh mẽ và liên tục được mở rộng.

Nhắc đến Internet, còn một điều mà bạn phải lưu ý khi mua máy tính: phần mềm chống virus và bảo mật. Các phiên bản dùng thử (trial) chỉ có tác dụng tối đa trong vòng từ 90 ngày đến 1 năm nên tốt nhất hãy chịu khó đầu tư một khoản để mua phiên bản đầy đủ. 

Chiếc máy tính mới luôn là một món quà thú vị và ý nghĩa nhưng hãy suy nghĩ và lựa chọn kĩ càng để nó không phải là sự khởi đầu của những bực bội trong giải trí và thất bại trong công việc.