Cà phê Internet vừa bước sang tuổi thứ mười, song tương lai nào đang chờ đợi nó phía trước khi kết nối Internet gia đình ngày một phổ biến?

Ngày ấy....

Đúng mười năm đã trôi qua kể từ khi Cyberia, quán cà phê Internet đầu tiên tại Anh khai trương vào tháng 9/1994. Tất cả chỉ xoay quanh một ý tưởng: Người sử dụng vừa lướt Web, vừa thưởng thức tách cà phê cappucino vào cái thời điểm mà truy cập Internet đắt tới 3 bảng/giờ. 

Khách hàng có thể tiêu xài thời gian của mình với một trong hàng chục máy tính tại tiệm, một cách "rộng rãi" khi tốc độ download của mười năm trước chậm hơn kết nối băng thông rộng ngày nay hơn... 50 lần. Mặc dù vậy, Cyberia ngay lập tức đã trở thành một điểm nóng của sự thành công, và cũng gần như ngay lập tức, bị "copy" mô hình. Và một điều không kém phần thú vị, tất cả những vị khách đầu tiên toàn là... các quý ông. 

"Trong ba ngày khai trương đầu tiên, hàng dòng người xếp hàng lũ lượt bên ngoài tiệm." - Pascoe, một nghiên cứu sinh theo học tiến sĩ tại London vào thời điểm đó nhớ lại - "Ý tưởng của họ là tạo ra một môi trường có thể thu hút được phụ nữ sử dụng công nghệ thông tin, bởi Internet thời đó gần như là độc quyền cho nam giới".

Nhưng dù có là con cháu của Adams hay Eva thì khách hàng nào cũng cần có sự hướng dẫn về những nguyên tắc cơ bản của sử dụng Internet từ các nhân viên. "Thời đó, chúng tôi chẳng biết gì về Net, còn tìm kiếm quả thực là một công việc khó khăn. Tới mức gần như là một khách hàng/một nhân viên hướng dẫn theo kè kè bên cạnh vậy." - Pascoe nói.

... và bây giờ

Vừa ăn, vừa lướt Web tại Hong Kong.

V

à ngày nay, từ mô hình Cyberia chập chững ngày ấy, hơn 20.000 quán cà phê Internet đã mở ra trên toàn thế giới, từ những thị trấn sầm uất như Devon cho đến Novosibirsk, thủ đô của Siberia. Tuy nhiên, khi vịêc truy cập Internet tại gia ngày một lớn mạnh, sự sinh sôi này có vẻ như đã bắt đầu chững lại.  

Với nhiều người, đến quán cà phê Internet địa phương không còn là để gởi, nhận email hay đặt mua sách tại Amazon, những công việc họ có thể dễ dàng thực hiện với truy cập Internet tại nhà nữa. 

Họ đến cà phê Internet để giao tiếp, để tham gia vào cái mà người ta vẫn gọi là "diễn đàn mới của cuộc sống cộng đồng" vào thuở ban đầu. Và cũng vì lý do đó, có tới hơn một nửa trong số các quán cà phê Internet hiện nay đi theo hướng chức năng này, trở thành mô hình "nhà trà Lyon" của thế kỷ XXI. 

Và Pascoe tin rằng công thức thành công của cà phê Internet còn có thể duy trì được khoảng mười năm nữa, trước khi bị đào thải khỏi xã hội loài người. Tuy nhiên, đã có những dấu hiệu cho thấy ý tưởng này đang được cải tiến lại. Living Space tại quận Waterloo ở London là một ví dụ điển hình của cà phê mạng (cyber) thế hệ mới.

Truy cập không dây cho tất cả mọi người?

Được khai trương cách đây hai năm, Living Space cố gắng tiếp cận với "cộng đồng Internet", đồng thời thu hút những khách du lịch đang tìm kiếm điểm ghé chân để nhận và gửi email. 

Truy cập Internet được cung cấp miễn phí vào những giờ không cao điểm cho tất cả những đối tượng: giới trẻ, người tìm việc, các cụ ông cụ bà trên 50 tuổi, mở các khoá đào tạo về công nghệ thông tin và câu lạc bộ bài tập về nhà. Lợi nhuận thu được sẽ được dành một phần để tạo thêm cơ hội việc làm cho địa phương. Người quản lý của Living Space đã gọi nơi đây là một "doanh nghiệp xã hội" và nhấn mạnh vào mức giá khá phải chăng: 1 bảng Anh cho mỗi giờ lướt Web. 

Có khoảng một nửa khách hàng ghé tiệm là những du khách chỉ muốn gửi email, song việc sử dụng ý tưởng của một quán cà phê Internet để xây dựng một cơ sở xã hội, tạo điều kiện cho người dân địa phương gặp gỡ, chuyện trò và học tập là vô cùng quan trọng. 

Còn tương lai thì sao? Ông Houligan, chủ cơ sở Living Space đang ấp ủ một kế hoạch tín hiệu truy cập net không dây phủ sóng ra toàn bộ khu vực lân cận, nhằm biến cả khu thành một quán cà phê Internet khổng lồ. 

Philadelphia :" Huỷ diệt cà phê Internet"

Có cần phải vào cà phê Internet nữa không, với kết nối không dây từ bất cứ nơi đâu trong một thành phố có hàng ngàn điểm hotspot?

Trong khi đó, khẩu hiệu mà chính quyền Philadelphia đang nhắn nhủ đến mọi người dân trong thành phố lại là: "Hãy quên đi các quán cà phê Internet". Giờ đây, với chi phí thấp hơn cả khi xây dựng một thư viện nhỏ, họ vẫn có thể biến diện tích 135 dặm vuông của Philadelphia trở thành điểm nóng truy cập Internet không dây lớn nhất thế giới. 

Theo kế hoạch tham vọng này, hàng ngàn điểm nhận-phát tín hiệu sẽ được đặt quanh thành phố, có thể là trên đỉnh cột đèn. Mỗi một điểm nóng không dây này sẽ có thể giao tiếp với card mạng Wi-Fi chuẩn.

Nếu hoàn thành, một hệ thống mạng trị giá mười triệu USD sẽ có thể cung cấp Internet băng thông rộng tới gần như bất cứ nơi nào mà sóng radio có thể tiếp cận, kể cả những khu nhà ổ chuột - nơi Internet tốc độ cao "hiếm như lá mùa thu". Quan trọng hơn, cước phí của dịch vụ sẽ hoặc... miễn phí, hoặc sẽ thấp hơn nhiều so với mức 35 USD/tháng của truy cập băng thông rộng qua đường cáp tivi và điện thoại. 

Những thành phố không dây

Điểm nóng không dây có thể tìm thấy tại mọi nơi trong thành phố New York.

Nếu kế hoạch trở thành hiện thực, Philadelphia sẽ trở nên thành phố đi đầu về triển khai cung cấp mạng băng thông rộng không dây cho toàn bộ các cư dân, công nhân viên chức và khách tham quan. 

Trước đó, Chaska, một thị trấn ngoại ô  Minneapolis cũng đã bắt đầu cung cấp truy cập Internet không dây trên toàn thị trấn với cước phí 16 USD/tháng trên diện tích 13 dặm vuông. 

Cleveland cũng vừa mới bổ sung thêm khoảng 4.000 bộ truyền tín hiệu tại các quận trung tâm, đại học và quanh hồ. Dịch vụ này hoàn toàn miễn phí, dành cho bất cứ ai đi ngang qua những khu vực này. Chính quyền thành phố gọi đây là nguồn lực công cộng và cũng giống như không khí bạn thở, chúng hoàn toàn miễn phí và sẵn có ở mọi nơi bạn qua.

Thách thức cho các doanh nghiệp viễn thông

Thế nhưng việc biến truy cập Internet băng thông rộng thành một phúc lợi xã hội có vẻ như sẽ đe doạ nghiêm trọng đến công việc kinh doanh của các nhà cung cấp dịch vụ kiểu như Verizon hoặc Comcast. Cả hai hãng này đều đầu tư khổng lồ để nâng cấp hệ thống mạng của mình nhằm cung cấp kết nối Internet tốc độ cao và thu phí hàng tháng. Khi đó, một dịch vụ miễn phí từ chính quyền sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến số lượng thuê bao. Số tiền một tỷ USD mà Verizon vừa đầu tư trang bị công nghệ mới có thể tan thành mây khói trước những mức cước rẻ như cho không nếu các thành phố đều trở thành "điểm nóng không dây". 

Ngoại trừ các khách hàng doanh nhân hoặc doanh nghiệp sẵn lòng trả thêm tiền để được đảm bảo phủ sóng quốc gia, một dịch vụ miễn phí trong phạm vi toàn thành phố có lẽ là thừa đủ cho những sử dụng Web giải trí thông thường.  Để giải quyết mâu thuẫn giữa doanh nghiệp và cộng đồng này, chính quyền thành phố New York, nơi tuyên bố sẽ trở thành "Thành phố 100% không dây đầu tiên trên thế giới", đã đàm phán cho sáu nhà cung cấp thuê mạng tín hiệu không dây trên 18.000 cột đèn của thành phố với mức phí lên tới 21,6 triệu USD mỗi năm