Ngày 28/4 vừa qua, Bộ Bưu chính Viễn thông Việt Nam đã trình Chính phủ đề án tổ chức tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam. Dự kiến, tháng 6 tới, Chính phủ sẽ phê duyệt trên nguyên tắc Đề án hình thành tập đoàn này. Theo đó, đến tháng 1/2006, tập đoàn BCVT Việt Nam sẽ chính thức được thành lập.

Ông Nguyễn Xuân Hảo - Phó Trưởng ban Tổ chức-Cán bộ-Lao động (thuộc Tổng công ty BC-VT Việt Nam) cho biết, ngày 18/5 vừa rồi, Bộ BC-VT đã báo cáo với Thường trực ban Đổi mới Phát triển của Trung uơng Đảng về mô hình tập đoàn Bưu chính Viễn thông. Và với mục đích sớm hình thành tập đoàn BC-VT, vào cuối tháng 5 này, lãnh đạo Bộ sẽ có buổi họp với Thủ tướng để phê duyệt.

Điểm nổi bật của tập đoàn là sự thay đổi về cơ chế quản lý, hoạt động và vai trò chi phối của Nhà nước. Thay đổi mô hình và phương thức quản lý, tách bưu chính khỏi viễn thông, chuyển từ cơ chế cấp vốn sang đầu tư vốn, từ tổng công ty với các đơn vị thành viên chủ yếu hoạch toán phụ thuộc sang mô hình công ty mẹ, công ty con. Vì thế, đây được coi là mô hình mở rộng của công ty mẹ và công ty con, nhưng khác với công ty mẹ - con là không chỉ có quan hệ về vốn đầu tư mà còn liên hệ với nhau về công nghệ, thị trường và thương hiệu.

Theo đề án vừa trình Thủ tướng Chính phủ của Bộ BC-VT, tập đoàn BC-VT Việt Nam sẽ là một tổ hợp kinh tế bao gồm các doanh nghiệp thành viên hạch toán độc lập, đa sở hữu, trong đó, nhà nước giữ vai trò chủ đạo; kinh doanh đa lĩnh vực và lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tin học đóng vai trò nòng cốt. Tập đoàn được xây dựng trên cơ sở các mối liên kết công ty mẹ - công ty con theo quan hệ sở hữu vốn, giữa Bưu chính Viễn thông Việt Nam với vai trò công ty mẹ và các doanh nghiệp khác với vai trò những công ty con.

Công ty mẹ là doanh nghiệp nhà nước và do nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ, có tiềm lực kinh tế mạnh trong kinh doanh, có khả năng quản lý điều hành thống nhất mạng bưu chính, viễn thông, thuộc quyền sở hữu của Tập đoàn. Chịu trách nhiệm trước Nhà nước về hiệu quả kinh doanh, bảo toàn và phát triển nguồn vốn do Nhà nước đầu tư vào công ty mẹ. Công ty mẹ là pháp nhân thừa kế pháp nhân của Tổng công ty Bưu chính Viễn thông Việt Nam.

Công ty mẹ sẽ trực tiếp kinh doanh tại các công ty viễn thông đường trục quốc gia và quốc tế; thực hiện quyền quản lý, điều hành các công ty con bằng tỷ lệ góp vốn của nhà nước, do công ty mẹ góp vào các công ty con trong tập đoàn, thông qua các cơ quan quản lý, điều phối.

Công ty con là những pháp nhân độc lập với công ty mẹ và do công ty mẹ sở hữu toàn bộ hoặc một phần vốn điều lệ được ghi trong Điều lệ; chịu sự chi phối của công ty mẹ trên các lĩnh vực chiến lược phát triển, tổ chức hợp tác và cạnh tranh, công nghệ, đào tạo, phát triển nguồn nhân lực.

Theo mô hình này, công ty con được tổ chức dưới các hình thức: Các công ty do công ty mẹ sở hữu vốn 100%; các công ty do công ty mẹ sở hữu trên 50% vốn, các công ty do công ty mẹ sở hữu vốn dưới 50% và các công ty liên doanh với nước ngoài có vốn góp của tập đoàn trên nguyên tắc tự nguyện. Đối với các công ty liên doanh với nước ngoài về viễn thông và bưu chính tham gia tập đoàn, vốn đầu tư sẽ theo nguyên tắc tự nguyện.

Vì tập đoàn BC-VT Việt Nam là mô hình mới, đồng thời, là đơn vị đặc thù nên việc hình thành chắc chắn sẽ găp không ít khó khăn. Đây là một trong hai tổng công ty đầu tiên đã trình lên Chính phủ phương án đổi mới doanh nghiệp, thành lập tập đoàn kinh tế nên chưa có cơ chế, chính sách hình thành tập đoàn.

Nhận xét về khó khăn của lộ trình hình thành tập đoàn, ông Hảo cũng cho biết thêm, thông thường, công ty mẹ được ra đời trước, tiếp đó là các công ty con. Nhưng do đặc thù của mình nên vấn đề trước mắt hiện nay là xem xét, bàn bạc việc cho ra đời công ty nào trước. Và quan trọng nhất là trong bất cứ hoàn cảnh nào, trong quá trình đổi mới này, các doanh nghiệp vẫn phải đảm bảo lợi ích khách hàng, và đảm bảo cho công việc kinh doanh cũng như cơ chế hoạt động của mình.

Ngoài ra, khó khăn về tâm lý, về địa bàn hoạt động rộng cũng đòi hỏi phải có thời gian nghiên cứu kỹ, để xây dựng lộ trình một cách thống nhất và đồng bộ.

Được biết, để chuẩn bị cho việc hình thành tập đoàn, một trong những việc Bộ BC-VT đang tiến hành là từng bước cổ phần các đơn vị thành viên, các bộ phận doanh nghiệp trực thuộc đơn vị thành viên, như các tổng công ty di động, công ty Internet và dịch vụ gia tăng, các công ty tư vấn chuyên ngành..., trong đó, công ty mẹ sẽ nắm giữ hơn 50% vốn cổ phần.

Đến hết quý I năm nay, VNPT đã có quyết định cổ phần hoá 39 đơn vị và thực hiện xong 12 đơn vị, 3 đơn vị là Sacom, VTC và công ty Cổ phần Xây lắp trực thuộc Bưu điện Hà Nội đã đưa cổ phiếu lên sàn giao dịch chứng khoán. Trong năm 2004, VNPT sẽ cố gắng thực hiện cổ phần hóa xong 20 doanh nghiệp.