Các quỹ đầu tư mạo hiểm đóng vai trò quan trọng trong đổi mới quản lý, công nghệ. Tuy nhiên, số doanh nghiệp Việt Nam đủ điều kiện tiếp cận các quỹ này hiện còn quá ít.

Các trường hợp được đầu tư

Đầu những năm 2000, công ty cổ phần tin học Lạc Việt tăng trưởng ở mức khá cao (25-30%/năm). Tuy nhiên, song song với đó, Lạc Việt phải đương đầu với bài toán quản lý để bắt kịp quy mô phát triển của doanh nghiệp. Hợp đồng càng nhiều, khối lượng công việc càng lớn, các bộ phận phòng ban càng rối trí. Những vấn đề như động viên nhân viên, tính giá thành đề án, đánh giá chiến lược kinh doanh, phân chia cổ tức... trở nên cần thiết hơn lúc nào hết. Toàn công ty bị cuốn theo guồng xoáy mà không có thời gian nhìn lại những điểm yếu và tìm cách khắc phục. Khó khăn này nếu kéo dài sẽ là tác nhân kéo lùi sự tăng trưởng của công ty. May thay, cuộc hội ngộ đúng lúc với quỹ Mekong Capital đã đưa Lạc Việt đến bước tiến mới.

Với khoản đầu tư 745.000 USD và một bản thỏa thuận chi tiết 20 trang, Mekong Capital trở thành thành viên của hội đồng quản trị (HĐQT) công ty Lạc Việt. Theo cam kết, việc quản lý, điều hành công ty (trừ khi liên quan đến HĐQT và cổ đông) đều do giám đốc Lạc Việt quyết. Trên cơ sở cùng hợp tác, cộng với kinh nghiệm của Mekong Capital, Lạc Việt đã tiến bộ nhanh chóng về quản lý: biết tập trung chọn lĩnh vực cần đầu tư, lĩnh vực kiên quyết bỏ. Công ty “can đảm” dùng nguồn vốn này đầu tư xây dựng văn phòng vì quan niệm “an cư mới lạc nghiệp”. Đồng thời, đội ngũ tiếp thị và bán hàng được Lạc Việt cơ cấu hoàn toàn mới; có chính sách hợp lý để tuyển và giữ nhân viên giỏi. Chỉ một năm sau, Lạc Việt liên tục duy trì mức tăng trưởng 35-40%/năm.

Còn công ty TNHH cung cấp các giải pháp phần mềm Hòa Bình (Peacesoft) và công ty iSphere lại là những hoàn cảnh khác. Peacesoft thành lập tháng 4/2001, còn trẻ; iSphere thì mới hoạt động 9 tháng nhưng được điều hành bởi ban giám đốc hơn 10 năm kinh nghiệm. Điểm chung là họ đều có tiềm năng phát triển trong tương lai. Peacesoft có một số dự án được đánh giá là khả thi như chợ phần mềm điện tử; giải pháp cổng thông tin điện tử tích hợp; giải pháp thương mại điện tử (TMĐT) tổng thể và phần mềm truyền thông trên môi trường Internet. iSphere lại hoạt động trên lĩnh vực sản xuất phần mềm thông minh phục vụ thị trường nội địa và Hàn Quốc. Hai công ty này còn có năng lực phát triển với đội ngũ nhân viên giỏi, năng động, sáng tạo; ban giám đốc có nghiệp vụ cứng, nhạy bén trong kinh doanh, sẵn sàng đương đầu với thử thách. Những điểm nổi bật đó đã khiến cả hai công ty lọt vào danh sách đầu tư của quỹ IDG Ventures.

Ban lãnh đạo công ty iSphere phấn khởi cho biết: nguồn vốn đầu tư từ IDG Ventures rất cần thiết cho những DN trẻ có tiềm năng vì họ không những đầu tư vốn mà còn là một đối tác chiến lược về các lĩnh vực khác. Công ty sẽ sử dụng nguồn vốn này đầu tư về nhân sự, marketing, nâng cấp hạ tầng cơ sở, nâng cao vị trí thương hiệu, nghiên cứu và phát triển các lĩnh vực kinh doanh mới cũng như mở rộng việc thâm nhập thị trường Hàn Quốc và Việt Nam.

Tiếp cận có dễ?

		Mạng lưới đối tác, thông tin và nguồn lực rộng lớn, kinh nghiệm và sự hiểu biết về thị trường thế giới của IDG Ventures Việt Nam sẽ giúp những công ty đang phát triển như chúng tôi vượt qua khó khăn trong lĩnh vực kinh doanh CNTT với những yêu cầu ngày càng cao. Đặc biệt là những kinh nghiệm và am hiểu cặn kẽ của họ về thị trường và văn hóa Á Đông không những giúp chúng tôi hoạch định chiến lược tốt hơn mà còn nâng cao cơ hội mở rộng hoạt động kinh doanh. – Ông Jin W. Lim - GĐ công ty iSphere.

So với ngân hàng, quỹ đầu tư mạo hiểm có nhiều ưu điểm hơn: ngoài hỗ trợ về vốn, họ có thể sát cánh cùng DN trong triển khai dự án; hỗ trợ chuyên gia giỏi trong quản lý, kinh doanh, am hiểu luật; quyền lợi của nhà đầu tư gắn liền với sự thành công hay thất bại của dự án. Thị trường Việt Nam hiện có một số quỹ đầu tư là IDG Ventures, Mekong Capital, Dragon Capital, Vina Capital... Mỗi quỹ này hướng đến một đối tượng khác nhau. Mekong Capital đầu tư vào những công ty đã được thành lập và đang hoạt động tốt (không nhất thiết phải hoạt động trên lĩnh vực CNTT), đồng thời làm việc sát sao cùng các DN để đẩy mạnh mức tăng trưởng. Trong khi đó, IDG Ventures thường đầu tư vào những công ty mới thành lập, rủi ro cao nhưng tỷ lệ hoàn vốn cũng cao hơn nếu đầu tư thành công.
 

Tuy vậy, số lượng DN Việt Nam đủ điều kiện tiếp cận các quỹ nói trên còn quá ít. Theo ông Chris Freund – GĐ quỹ Mekong Capital, nhiều công ty CNTT tại Việt Nam quá nhỏ đối với những nhà đầu tư vốn cổ phần tư nhân (Private Equity), trừ những nhà đầu tư mạo hiểm (ventures) như IDG Ventures có thể sẵn sàng đầu tư vào công ty nhỏ. Hầu hết các công ty CNTT hạn chế ở điểm chưa đầu tư để thu hút và phát triển đội ngũ quản lý giỏi. Trong khi nhân tố quan trọng nhất mà các quỹ thường xem xét khi xét chọn đầu tư là sự cam kết, năng lực và động lực của những cổ đông chính và đội ngũ quản lý cao cấp.

Đại diện của IDG Ventures cho biết thêm: "Chúng tôi nhận thấy có những ý tưởng kinh doanh đột phá táo bạo và khả thi, nhưng chưa nhiều như chúng tôi mong muốn. Qua các bản dự án, quan sát thực tế và kinh nghiệm, chúng tôi nhận thấy khả năng về mọi mặt của DN rất đa dạng nhưng khâu quản lý và tiếp thị với thị trường nước ngoài còn hạn chế".

Ông Freund nhấn mạnh: "Đội ngũ quản lý trong các công ty CNTT phải vững vàng hơn so với những công ty sản xuất vì phần nhiều giá trị gia tăng của những công ty CNTT là ở khả năng quản lý dự án một cách hiệu quả. Chuyên môn kỹ thuật dễ dàng học hỏi còn kỹ năng quản lý khó đạt được hơn".

Không thiếu tiền, chỉ sợ thiếu ý tưởng

	Ngay từ bây giờ, DN nên tự cải tiến trước và làm minh bạch đến mức tối đa cũng như chứng tỏ tiềm năng phát triển của mình để có thể tiếp cận các quỹ này. - Ông Hà Thân – GĐ công ty Lạc Việt

CNTT-VT đang là ngành thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư. Theo dự đoán của ông Freund, bảng mạch in và lắp ráp điện tử sẽ dần trở thành một ngành quan trọng hơn tại Việt Nam. Và ông cho biết Mekong Capital dự định tăng quy mô của quỹ, thành lập một quỹ thứ hai trong năm 2006 với mong muốn đầu tư vào những công ty trong lĩnh vực này.

Đại diện quỹ IDG Ventures cũng cho biết: “Bây giờ là thời điểm thích hợp nhất để đầu tư tại Việt Nam. Chính sách của Chính Phủ Việt Nam đối với các quỹ đầu tư mạo hiểm nói riêng và ngành đầu tư nói chung ngày càng có hệ thống và ưu đãi. Sắp tới, chúng tôi sẽ tuyên bố đầu tư thêm một số công ty nữa. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng đang ráo riết tìm kiếm những dự án khả thi khác. Chúng tôi sẽ vẫn dành 70% vốn đầu tư vào các lĩnh vực phát triển PM, cơ sở hạ tầng viễn thông và dịch vụ, Internet. Hiện IDG đang lên chương trình thúc đẩy sự sáng tạo, tìm kiếm và bồi dưỡng tài năng đầu tư hiệu quả nhất. Tháng 6 này, chúng tôi sẽ khai trương văn phòng Hà Nội tại tòa nhà Vincom”.


Minh Trí - Thu Nga