Bộ ứng dụng văn phòng của Microsoft đang nhanh chóng trở thành một nền phần mềm khi ngày càng nhiều hãng phát triển tạo ra các ứng dụng trên môi trường này, giống như hoạt động của chính Office và hàng nghìn tiện ích khác trên Windows.

Những công cụ plug-in hiện có đã cho phép Word trở thành một hệ thống xử lý tài liệu quan trọng đối với rất nhiều người hoặc biến chương trình bảng tính Excel thành một chuyên gia tư vấn tài chính ảo, chưa kể hàng trăm chương trình khác cũng có mục đích tăng cường tính năng cho phần mềm Office.

Chính số lượng cực lớn của các ứng dụng bên thứ 3 chạy trên Windows đã tạo nên sự thống trị của Windows trên thị trường máy tính cá nhân và đưa Microsoft thành nhà sản xuất phần mềm lớn nhất thế giới. “Những phần mềm thành công và phổ dụng nhất đã tạo thành một nền tảng”, Jeff Raikes, Giám đốc bộ phận ứng dụng Office của Microsoft, nhận xét.

Hằng năm, Office tạo ra doanh thu 10,6 tỷ USD và là “con gà đẻ trứng vàng” lớn thứ 2 của Microsoft, sau Windows. Tuy nhiên, Office, với giá từ 150 USD đến 500 USD/bản tùy theo số ứng dụng bao gồm bên trong, cần tạo ra được sự nổi trội rõ ràng so với các chương trình rẻ hơn có cùng mục đích sử dụng. Ví dụ, hãng phần mềm Corel (Canada) đã tạo ra bộ ứng dụng văn phòng của riêng họ với trung tâm là chương trình WordPerfect. Trong khi đó, Sun Microsystems cũng thúc đẩy một công cụ riêng có tên StarOffice dựa trên bộ chương trình văn phòng mã mở miễn phí OpenOffice.

Đối phó với những địch thủ này, Microsoft mở rộng Office bằng cách bổ sung thêm các chương trình với những mục đích sử dụng phức tạp hơn như quản lý dự án, xuất bản tài liệu in chất lượng cao, tổ chức hội thảo trực tuyến hay thiết lập cổng web… Tuy nhiên, chiến lược lớn hơn của họ là biến Office thành một phần mềm “nhất định phải có” bằng cách mở cửa công nghệ và hỗ trợ cộng đồng các nhà phát triển ứng dụng chạy trên Office.

Giám đốc bộ phận Office, Jeff Raikes, của Microsoft là người nổi tiếng với ý tưởng kết hợp Excel và Word, tạo thành gói phần mềm Office 15 năm trước. Những ứng dụng khác như công cụ thuyết trình Powepoint hay chương trình e-mail Outlook về sau mới xuất hiện. Office đã thành công đến nỗi Bộ Tư pháp Mỹ thậm chí nghĩ rằng có thể biến nó thành một nền ứng dụng cạnh tranh với Windows.

“Nếu Microsoft không thể thu hút mọi người bổ sung thêm các giá trị lên trên Office, thì có khả năng nhiều bộ ứng dụng tương tự khác sẽ bắt kịp”, Raikes phát biểu, nhấn mạnh đến sản phẩm miễn phí OpenOffice và Linux. Microsoft rất tự tin rằng họ có thể thu hút thêm các nhà phát triển tạo ra những chương trình cho Office nhờ số lượng đông đảo người sử dụng bộ phần mềm này. “Khi bạn có tới 400 triệu khách hàng chạy Microsoft Office hằng ngày, điều đó đồng nghĩa với sức hấp dẫn rất lớn đối với các nhà phát triển ứng dụng”, Raikes nói.

Trên thực tế, năm ngoái, với việc tung ra Office 2003, Microsoft đã bắt đầu gọi gói phần mềm này là “hệ thống” sản phẩm và dịch vụ thay vì “bộ” ứng dụng. Vấn đề còn lại hiện nay là việc thiếu những công cụ hiệu quả và chuẩn để các hãng phát triển có thể dùng khi xây dựng chương trình chạy trên Office. Năm 1997, Microsoft đã giới thiệu một sản phẩm đặc biệt của công cụ lập trình Visual Basic cho Office nhưng kể từ đó, phiên bản này đã dần bị bỏ qua do sự xuất hiện của những công nghệ mới hơn.

Đây cũng chính là mối quan ngại của các hãng phát triển ứng dụng bên thứ 3. Ví dụ như đối với Newsgator Technologies, công ty chuyên bán chương trình plug-in cho Outlook, cho phép khách hàng đăng ký dịch vụ duyệt tin Really Simple Syndication vào Outlook. Phần mềm giá 29 USD này của họ có nhiệm vụ “lùa” tất cả bài báo, bản tin blog và các nguồn thông tin khác vào Outlook rồi hiển thị chúng trong cùng một môi trường như khi người sử dụng xem e-mail. “Cái hay của Outlook chính là việc nhiều người biết sử dụng nó”, Greg Reinacker, Giám đốc công nghệ của Newsgator, nói.

Một vấn đề khác đối với các hãng ứng dụng bên thứ 3 là khả năng Microsoft bổ sung thêm nhiều tiện ích mới vào Office, khiến phần mềm của họ có thể bất ngờ trở thành “đồ thừa”. Tuy nhiên, theo Raikes, Microsoft hiểu rất rõ về điều này qua những kinh nghiệm thu được từ Windows. Vị giám đốc bộ phận Office của Microsoft phát biểu: “Khi làm ăn trong môi trường nền phần mềm, bạn phải suy nghĩ rất kỹ đến cả cộng đồng xung quanh. Chúng tôi ý thức rất rõ vấn đề này”.