Cuối năm 2003, Tổng Công ty Bưu chính viễn thông VN (VNPT) tuyên bố “đã hoàn thành đưa Internet đến 100% trường học ở tất cả các tỉnh, thành”.

Song câu hỏi đặt ra từ thực tế là chương trình này đang nối mạng cho ai? Và mục tiêu xã hội của chương trình đã đạt được hay còn quá xa vời?

Chỉ một máy tính nối mạng!

Theo biên bản ghi nhớ ký kết giữa Bộ Bưu chính - viễn thông (BCVT) và Bộ GD-ĐT trong việc kết nối Internet đến các trường học, ngành BCVT nhận lấy trọng trách kết nối mạng đến tận các trường ĐH, CĐ, THCN và THPT. Còn ngành giáo dục nhận lấy phần việc trang bị các thiết bị đầu cuối, xây dựng mạng máy tính nội bộ tại các trường...

Thực tế chỉ trong một năm triển khai chương trình, đến cuối năm 2003, Tổng công ty BCVT đã tuyên bố “hoàn thành sứ mạng đưa Internet đến 100% các trường”. Song đó chỉ là hoàn thành chỉ tiêu của ngành, còn mục tiêu xã hội của chương trình - tất cả thầy giáo, cô giáo và học sinh đều được tiếp cận xa lộ thông tin trên Internet (đây mới là mục tiêu chính mà mọi người mong muốn chương trình hướng tới)... xem ra còn lâu mới đạt được!

Lý do: tại nhiều trường học ở nhiều tỉnh, thành đến nay chỉ có duy nhất một máy tính nối mạng và như thế thì ai mới được truy cập Internet?

Khi đặt ra câu hỏi này, hầu hết lãnh đạo bưu điện các tỉnh, thành đều lý giải rằng “ngành BCVT chỉ có trách nhiệm nối mạng đến các trường”; còn việc tổ chức khai thác như thế nào cho hiệu quả và các trường có sử dụng hay không là trách nhiệm của ngành giáo dục! Và việc này bộ trưởng của hai bộ đã cam kết với nhau rồi!

Nối mạng cho hiệu trưởng?

Nói về chương trình Internet học đường, lãnh đạo Bưu điện TP Cần Thơ khá bức xúc: “Số trường THPT được trang bị phòng máy tính có nối mạng LAN (mạng cục bộ) chiếm tỉ lệ rất ít; máy tính có cấu hình thấp hoặc chưa trang bị máy tính nên rất khó khăn khi kết nối Internet”.

Nghĩa là nhiều trường chỉ nối mạng Internet trên một máy đơn và như vậy không thể nào đảm bảo được mục tiêu nhiều học sinh, giáo viên có thể hưởng lợi từ chương trình đưa Internet đến trường học.

Nhưng không chỉ ở TP Cần Thơ, ở một số tỉnh khác của khu vực đồng bằng sông Cửu Long cũng gặp tình trạng tương tự. Tệ hơn, một số trường đặt máy tính nối mạng ở một nơi kín đáo hoặc ngay trong phòng hiệu trưởng... thì làm sao những người có nhu cầu có thể thoải mái sử dụng, ngoại trừ ông hiệu trưởng hay một vài cá nhân nào đó.

Giới chuyên môn cho rằng để chương trình “Internet học đường” thật sự thiết thực và có hiệu quả, tất cả học sinh và thầy cô giáo đều có thể tiếp cận xa lộ thông tin thì phải thiết lập mạng LAN ở các trường để chia sẻ thông tin nội bộ và tận dụng mạng LAN để chia sẻ Internet cho các giáo viên và học sinh, giúp quá trình khai thác Internet được hiệu quả và tiết kiệm hơn.

Một thực tế nữa, hầu hết các trường hiện nay chỉ kết nối Internet qua mạng điện thoại công cộng (dial-up) nên tốc độ truy cập khá chậm chạp. Trong khi đó, dịch vụ Internet tốc độ cao ADSL có khá nhiều tiện ích nhưng hầu như rất ít trường được kết nối, cụ thể như ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long.

Bưu điện tỉnh Tây Ninh cho biết một số trường đã đến bưu điện để tham khảo, tìm hiểu về dịch vụ, mức cước ADSL và có nhu cầu kết nối ADSL thật sự. Nhưng vì kinh phí quá eo hẹp nên các trường không thể làm gì khác hơn ngoài việc chấp nhận kết nối Internet qua mạng điện thoại công cộng.

Xót xa hơn, nhiều trường có kết nối Internet nhưng không dám sử dụng hoặc sử dụng rất hạn chế vì sợ trả tiền cước (!). Mặt khác, không ít trường khi lên mạng không biết truy cập vào địa chỉ web nào để tìm thông tin phục vụ công tác giảng dạy vì trên các trang web liên quan, thông tin còn nghèo nàn và ít cập nhật...

Nhiều bưu điện tỉnh cho biết hầu như thu được rất ít tiền cước Internet từ các trường học. Điều này cho thấy các trường có nối mạng Internet nhưng rất ít khi sử dụng nên cước phát sinh hằng tháng là không đáng kể.

Bưu điện tỉnh Tây Ninh đề nghị cần xem xét ban hành mức cước ưu đãi với trường học, kể cả phương thức truy nhập dial-up hay ADSL nhằm khuyến khích các trường sử dụng Internet nhiều hơn.