Ngày hội Nhân lực phần mềm Việt Nam 2005 đã được tổ chức tại Trường Đại học Bách khoa Hà Nội sáng 14/5. Ông Nguyễn Khắc Thành - đại diện Aptech Việt Nam nói lên một thực trạng về chất lượng kỹ sư công nghệ thông tin (CNTT): "Cái doanh nghiệp cần, sinh viên không có, cái sinh viên có, doanh nghiệp không cần".

Một thực tế khắc nghiệt

Theo sự "tiến hóa" khách quan của CNTT, thời gian công nghệ thay đổi rất nhanh. Chẳng hạn, phần cứng cứ 18 tháng giá thành đã giảm đi một nửa. Kiến thức CNTT cứ 2 năm thay đổi 50%. Sinh viên học đến năm thứ tư, các kiến thức năm thứ nhất đã trở nên lạc hậu. Thế nhưng giáo trình trong nhiều trường cứ giữ "phong độ" của năm thứ nhất mãi. Mà theo ông Thành, doanh nghiệp nào có đòi hỏi cao, chất lượng chẳng qua chỉ là đào tạo cái gì các doanh nghiệp phần mềm (DNPM) đang cần: "Tôi rất dị ứng với những hồ sơ có quá nhiều bằng khi tuyển dụng. Vì vậy, các bạn chỉ nên nộp những bằng có liên quan đến vị trí tuyển dụng nếu "chẳng may" các bạn có quá nhiều bằng !", bởi vì nhà tuyển dụng chỉ cần tìm người phù hợp với yêu cầu. Một chương trình giảng dạy CNTT trong nhà trường nếu quá ôm đồm mà không thích nghi và theo sát thị trường thì cũng như một người có quá nhiều bằng ở nhiều trường khác nhau nhưng lại không có chuyên môn giỏi của lĩnh vực nhà tuyển dụng cần.

Các DNPM cũng đưa ra con số rất đáng buồn về chất lượng đào tạo. Tỷ lệ trung bình khi tuyển dụng chỉ đạt 1/15 đến 1/20 hồ sơ được chọn. Ông Trần Lương Sơn - Giám đốc điều hành Công ty VietSoftware nêu lên nguyên nhân dẫn đến nghịch lý nhiều người tốt nghiệp CNTT không có việc làm, trong khi nhu cầu nhân lực của các công ty rất lớn. Đó là chất lượng. Ông đưa ra ví dụ được Công ty Phần mềm Quang Trung tổng kết: 72% thiếu khả năng thực tiễn; 46% thiếu kiến thức ngành; 42% không biết làm việc theo nhóm và ngoại ngữ kém; 41% khả năng làm việc kém, không biết cách trình bày, diễn đạt; 28% không tự tin trong công việc.

Làm sao "tiến vào phần mềm"?

Ông Nguyễn Khắc Thành có lời tâm huyết gửi tới các bạn sinh viên: "Các bạn hãy tham gia vào một ngành công nghiệp đầy tiềm năng là làm phần mềm. Đây là một việc làm tốt, ở Việt Nam, trung bình thu nhập được 10.000 USD/năm/người. Việc làm này không phức tạp như nhiều người nghĩ, chỉ cần chỉ số thông minh trung bình chứ không cao hơn các ngành khác. Đại diện FPT Software đã mời tất cả những ai quan tâm đến phần mềm vào địa chỉ chuyên về tuyển dụng là FPTSoftwareCareer.com để cập nhật thông tin và đề nghị các bạn sinh viên đừng ngại thử sức mình vì ngành học này "cầu" rất lớn. Các bạn có thể nộp đơn trước khi tốt nghiệp rất lâu. Nếu chỗ này chưa được thì tìm chỗ khác. Mỗi lần chưa được là một lần biết mình yếu chỗ nào để tiếp tục trau dồi. FPT Software chúng tôi rất thích những bạn có quyết tâm làm bằng được như vậy và hoan nghênh các bạn đến với chúng tôi”.

Công ty TMA ở TP Hồ Chí Minh hiện có 500 kỹ sư CNTT nhưng đang chuẩn bị mọi việc để năm 2007 phát triển lên 2.000 kỹ sư làm lập trình viên. Hiện trong quý 2/2005, TMA cần tuyển gấp 50 người, trong đó có khoảng một nửa sẽ được qua Bắc Mỹ để đào tạo chuẩn bị cho một chương trình rất lớn đối tác chuyển giao. TMA có 90% khách hàng từ Mỹ và 10% từ Nhật.

Đại diện của Hitachi Soft (Nhật Bản) cho biết họ chọn FPT Software cùng 2 công ty ở Trung Quốc vì khả năng về CNTT của người Việt Nam và người Nhật, người Ấn Độ không khác xa mà nguồn nhân lực ở Việt Nam lại rẻ và rất trẻ. Cách đây ít lâu, các DNPM dồn tất cả sự chú ý vào thị trường Nhật Bản vì đây thực sự là thị trường lớn. Nhưng ngay tuần đầu của tháng 5/2005, nhiều suy nghĩ lại hướng về phía Nam của chính nước mình, bởi ở đây cũng có một thị trường cần nhân lực làm phần mềm rất rộng lớn. Họ cho rằng, chúng ta có thể cạnh tranh với cả Ấn Độ hay Trung Quốc.