Sớm hay muộn thì ai dùng máy tính xách tay (MTXT) cũng đặt câu hỏi: pin của máy còn "sống" được bao lâu nữa? Rất tiếc, đối với hầu hết mọi người câu trả lời đều là: tuổi thọ của pin thường không đáp ứng đủ. Tuy nhiên, có nhiều mẹo để bạn tận dụng tối đa, đến những giây cuối cùng của pin.

Sử dụng chế độ quản lý điện năng: Sử dụng đúng phần mềm quản lý điện của MTXT, bạn có thể tiết kiệm thêm một khoảng thời gian đáng kể cho máy nữa. Nếu MTXT có applet để bạn tạo các profile về điện năng riêng so với của HĐH, bạn hãy dùng nó để điều chỉnh các cài đặt cho đến khi đạt được sự cân bằng tối ưu giữa các chức năng và thời gian dùng pin. Nếu không có, bạn hãy dùng tiện ích Power Options tương đối tốt của Windows trong Control Panel (trong Windows 98 là Power Management).

Giảm độ sáng màn hình: Một nơi tiêu tốn nhiều năng lượng của MTXT là màn hình LCD. Giảm độ sáng màn hình sẽ kéo dài thời gian dùng pin. Ví dụ, khi làm việc trong môi trường ít ánh sáng, bạn có thể tăng thêm 45 phút làm việc cho máy tính của mình nhờ giảm bớt độ sáng màn hình. Hầu hết các MTXT đều có một tổ hợp phím, một phím chức năng (Fn), hay một tiện ích phần mềm để điều chỉnh độ sáng này.

Để độ sáng màn hình thấp rất tốt đối với tuổi thọ pin nhưng màn hình tắt khi không dùng đến còn tốt hơn. Tiện ích Power Options/Power Management cho phép bạn có thể báo cho notebook biết phải chờ bao lâu trước khi tắt màn hình. Trong Windows XP và 2000, bạn mở Control Panel, chọn Performance and Maintenance và nhấn chuột vào Power Options. Trong Windows 98, bạn mở Control Panel và nhấn đúp Power Mangement. Trong mục Power Schemes, bạn chọn Portable/Laptop trong trình đơn thả xuống "Power schemes". Trong menu tiếp theo "Turn off monitor", bạn chọn khoảng thời gian màn hình giữ nguyên trạng thái chờ đợi trước khi tắt (xem Hình 1) . Thời gian này càng ngắn, càng tiết kiệm điện. Tuy nhiên, tùy chọn ngắn nhất "After 1 min" có thể không thiết thực lắm.

Chương trình Power Options và Power Management đều có các thiết lập riêng với các thành phần khác trong MTXT, cụ thể là ổ cứng. Một lần nữa, bạn sẽ phải tìm một cài đặt tiết kiệm điện nhất cho mình. Bạn cần nhớ phải giảm thiểu tần suất sao lưu tự động trong các ứng dụng như xử lý văn bản và các phần mềm khác, nếu không, đĩa cứng của bạn đang "ngủ" sẽ bị "thức giấc".

Không cắm điện vô ích: Tháo các PC Card và thiết bị USB khi không cần đến.
Bắt chước con gấu: Hầu hết PC đều có chế độ ngủ đông (Hibernate) hoặc tạm ngừng (Suspend) và bạn dễ dàng dùng bàn phím để kích hoạt các chế độ này. Xem lại các tài liệu hướng dẫn của MTXT để biết cách cài đặt. Chế độ Suspend (còn gọi là chế độ Stand By) sẽ giữ các thông tin đang chạy trong RAM với một công suất điện tối thiểu, nên hệ thống sẽ hoạt động trở lại một cách nhanh chóng. Còn chế độ Hibernate thì ghi tất cả mọi thứ vào đĩa và đóng máy nên tiết kiệm điện tốt hơn so với chế độ Suspend, nhưng việc tác động cho PC "thức dậy" cũng lâu hơn. Tuy nhiên, việc đánh thức một hệ thống đang Hibernate sẽ nhanh hơn rất nhiều so với khởi động một máy đã tắt.

Tăng thời gian thêm một chút: Để ngăn không cho CPU của MTXT chạy những tác vụ không cần thiết, bạn tắt mọi phần cứng hoặc phần mềm không dùng. Kiểm tra các biểu tượng trong khay hệ thống (ở góc phải dưới cùng gần đồng hồ); những ứng dụng nào không cần, bạn có thể đóng chúng, mặc dù nhiều khả năng chúng sẽ chạy lại khi khởi động lại. Bạn có thể tham khảo bài "Tùy biến Windows đóng mở theo ý bạn" (TGVT A tháng 6/2004, trang 113)

Để theo dõi tài nguyên CPU khi chạy nhiều chương trình khác nhau, trong Windows 2000 và XP, bạn ấn <Ctrl>-<Alt>-<Delete> để mở Task Manager. Chọn nhãn Performance để quan sát đồ thị biểu diễn tình hình sử dụng CPU (xem Hình 2). Tro ng Windows 98 và Me, thông tin này nằm trong System Monitor: nhấn Start.Program.Accessories.System Tools.System Monitor để mở nó.

Vô hiệu hóa các thiết bị không cần thiết, bạn có thể tiết kiệm thêm khoản nhỏ thời gian dùng pin nữa. Ví dụ, nếu đang trên máy bay, nhiều khả năng bạn sẽ không dùng modem, card mạng, các cổng song song và nối tiếp, và có thể cả ổ đĩa DVD hoặc CD-ROM. Bạn có thể dễ dàng vô hiệu hóa tất cả các thiết bị này trong Device Manager. Muốn mở Device Manager trong Windows 98 và Me, bạn nhấn phải My Computer và chọn Properties.Device Manager. Trong Windows 2000 và XP, bạn nhấn phải My Computer và chọn Properties.Hardware.Device Manager. Để loại bỏ một thiết bị, bạn nhấn phải danh sách của nó dưới chủng loại tương ứng và chọn Disable (xem Hình 3).

Nếu phải thường xuyên vô hiệu hóa các thiết bị, bạn có thể tiết kiệm thời gian bằng cách tạo một profile phần cứng trong Windows. Tham khảo bài "Khả năng tiềm ẩn" (TGVT A tháng 6/2004, trang 99) để biết cách tạo profile phần cứng trong mọi phiên bản của Windows.

Tăng cường bộ nhớ: Bổ sung bộ nhớ lớn hơn cho MTXT sẽ tiết kiệm điện vì Windows sẽ bớt dựa dẫm vào việc tráo đổi tập tin trong bộ nhớ ảo trên ổ cứng.

Chăm sóc pin: Làm sạch các tiếp xúc kim loại của pin hai tháng một lần bằng khăn vải thấm cồn.

Mang theo một bộ dự phòng: Mua thêm một bộ pin nếu bạn có khả năng. Có lẽ phải mất từ 85 USD đến 235 USD.

Nạp điện thường xuyên: Mang theo bộ adapter xạc pin bên mình trong suốt đợt đi xa, và cắm vào điện để nạp pin bất kỳ khi nào thuận tiện. Nếu bộ adapter kèm theo MTXT quá cồng kềnh, bạn tìm loại adapter đa năng (có thể chỉnh số volt đầu ra). Ngoài ra, còn một loại adapter cho MTXT dùng điện 12V thường thấy trên xe ô tô. Thay cho adapter 12V, bạn có thể dùng bộ chuyển đổi DC-AC, như bộ AC Anywhere giá 30 USD của Belkin để cắm adapter AC trực tiếp vào ổ cắm 12V. AC Anywhere có thể chạy mọi thiết bị AC có công suất tiêu thụ dưới 140W. 

Phóng hết điện: Nếu là MTXT cũ dùng pin nickel-hydride kim loại, bạn hãy cho phóng hết điện rồi nạp điện lại, mỗi tháng một lần, để tăng cực đại dung lượng tích điện của nó. Hầu hết MTXT mới đều dùng pin lithium ion không cần phải cho phóng điện để tăng cực đại khả năng nạp điện.

Nếu bạn đang tìm mua MTXT, bạn nên trang bị cho mình loại pin có tuổi thọ tốt nhất từ các hệ thống dựa trên cơ sở Centrino của Intel. Tuy nhiên, cũng như mọi công nghệ khác, bạn hãy tham khảo các bài viết đánh giá sản phẩm từ các nguồn đáng tin cậy trước khi mua. Các chip đồ họa, các ghép nối ngoại vi và nhiều yếu tố khác đều có thể ảnh hưởng đến tuổi thọ pin của MTXT. Kết quả thực tế có thể không đúng như các lời quảng cáo chất lượng của các nhà bán hàng.

Trục trặc nguồn cấp điện

Tôi đã đọc bài "Chọn đúng ổ đĩa cứng" (TGVT A tháng 6/2004, trang 114) và hơi bị sốc đối với một số chi tiết tác giả trình bày. Thứ nhất, tác giả yêu cầu nguồn điện phải có đầu nối SATA. Đầu nối điện SATA này không giống như đầu nối Molex chuẩn được dùng trong ổ đĩa IDE chuẩn. Một adapter để chuyển đổi cáp điện chuẩn thành SATA giá khoảng 2 USD. Ngoài ra tác giả cho rằng cáp dẹt IDE chiếm nhiều chỗ trong máy. Trong PC của mình, tôi dùng cáp IDE "cuộn tròn". Chúng không chiếm nhiều chỗ hơn so với cáp SATA.

Cả hai đều có những ưu điểm. Nguồn điện dùng đầu nối tương thích SATA trước đây rất hiếm, nhưng hiện nay ngày càng dễ tìm và adapter SATA có nhiều trên thị trường. Nếu mua một bộ nguồn điện mới có đầu nối SATA, hoặc một PC mới có bộ nguồn mới, bạn hãy tìm loại hỗ trợ 12V, 5V, và 3,3V. Nhiều hệ thống chỉ hỗ trợ 12V và 5V, chúng phù hợp đối với các ổ đĩa cứng SATA hiện nay nhưng có thể không hỗ trợ các kiểu ổ cứng tương lai.

Nếu bạn đang ráp PC hoặc nếu thùng máy bạn đang dùng quá nóng, cáp IDE cuộn tròn thích hợp hơn cả. Chúng có bán nhiều ở các cửa hàng máy tính.

Xuân Cường
PC World Mỹ 10/04