Một nghiên cứu của Gartner vừa cho biết hệ điều hành “Chim cánh cụt” trên máy tính để bàn đang trở nên phổ biến một phần là vì chúng có thể được cài cả những bản sao ăn cắp của Windows.

Báo cáo công bố hôm qua của hãng khảo sát cho thấy 40% số PC dùng Linux sẽ được điều chỉnh để chạy những phiên bản bất hợp pháp của hệ điều hành do Microsoft sản xuất. Ở các thị trường đang phát triển nơi Linux trên môi trường desktop ngày một phổ dụng, xu hướng nói trên thậm chí còn mạnh hơn. Gartner cho rằng có trên 80% khả năng Linux sẽ bị gỡ bỏ để thay thế bằng một bản Windows lậu. Những phần mềm ăn cắp này không chỉ được bán trên đường phố ở các nước đang phát triển châu Á hay Đông Âu chỉ với giá tương đương 1 USD hoặc rẻ hơn mà xuất hiện cả ở những cửa hàng cung cấp các thương hiệu máy tính lớn.

Hệ quả là số máy tính Linux để bàn được tung ra thị trường sẽ vượt quá tỷ lệ máy Linux thực tế cài đặt hệ điều hành mã mở. Theo Gartner, Linux chiếm khoảng 5% tổng số máy để bàn năm 2004, với tỷ lệ của riêng khu vực châu Á là 10,5%. Tuy nhiên, tổng số thực sự có cài đặt và sử dụng “Chim cánh cụt” sẽ chỉ là 1,3%. Đến năm 2008, Linux sẽ chiếm khoảng 7,5% tổng số PC tung ra thị trường, nhưng trong đó chỉ có 2,6% có sử dụng thực sự, tức là tương đương với số máy dùng hệ điều hành của Apple cùng thời điểm đó.

Gartner cho rằng việc thiếu động lực thúc đẩy, chí phí đào tạo tốn kém và vấn đề chuyển đổi sẽ hạn chế tốc độ phát triển của Linux. “Linux trên máy để bàn có thể đang thu hút rất nhiều dư luận, nhưng trên thực tế, những dự án triển khai quy mô lớn không nhiều”, báo cáo của Gartner viết. “Chính phủ một số nước châu Âu đã công bố các kế hoạch chuyển sang Linux nhưng hầu hết số dự án của họ mới chỉ ở giai đoạn đánh giá”.

Giá cả vẫn luôn là động lực lớn nhất trong xu hướng ăn cắp bản quyền. Mấy năm qua, tất cả các linh kiện trong PC đều được giảm giá, ngoại trừ Windows. Hệ điều hành này chiếm khoảng 5-6% chi phí để tạo nên một cỗ máy tính hoàn thiện, tính theo giá cả của năm 1996. Còn bây giờ, tỷ lệ này đã lên tới 12-15 USD trên tổng giá thành.

Sự chấp nhận ngày càng nhiều đối với Linux đã khiến Microsoft phải có kế hoạch phát hành một phiên bản Windows giá rẻ, gọi là Windows XP Starter Edition, cho Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Nga và mới đây là Ấn Độ. “Microsoft vẫn muốn thấy hệ điều hành đầu tiên cài trên một máy tính mới là Windows thay vì Linux, kể cả nếu tình trạng ăn cắp bản quyền vấn tiếp diễn”, Gartner bình luận. “Điều này sẽ giảm bớt sự quan tâm mà Linux đang thu hút với sự hiện diện của nó trên các PC mới”. Tháng 8 vừa qua, Gartner cũng đã công bố một báo cáo chỉ trích bản Windows XP Starter Edition giá rẻ vì thiếu nhiều tính năng và điều đó có lẽ sẽ chỉ làm tăng thêm tình trạng ăn cắp phần mềm.