Sự khởi đầu

Chuyện xảy ra cách đây gần 10 năm, vào năm 1995, khi Sergey Brin (gốc Nga) gặp Larry Page tại Đại học Stanford trong chương trình luận án tiến sĩ khoa học máy tính. Họ bắt đầu thích thú ứng dụng tìm kiếm bằng liên kết trang web với nhau. Họ gọi dự án mình là “BackRub”.

Nỗi đam mê kỹ thuật tìm kiếm đã ngốn hết thời giờ và họ quyết tâm thành lập “công ty” ngay trong phòng ký túc xá Stanford. Sau đó, họ quyết định nghỉ học và dời “công ty” đến cái gara thuê từ người bạn Susan Wojcicki với giá chính họ đề nghị là 1.700 USD/tháng. “Tôi nhớ lúc đó mình thậm chí còn nhắc họ phải thường xuyên đổ rác!” - lời kể của Susan Wojcicki.

Đã có quá nhiều bài viết về Google nhưng dường như vẫn chưa hết chuyện về trang web tìm kiếm số một thế giới này (một trong những bài viết gần đây là tuần báo Newsweek số đề ngày 12-4-2004). Mỗi phút, trên khắp thế giới có hơn 138.000 cuộc tìm kiếm thông tin bằng 90 ngôn ngữ trên Google; có nghĩa là mỗi ngày có hơn 200 triệu cú gõ vào ô tìm kiếm Google. Có thể xem Google là kho thông tin khổng lồ nhất hiện nay, với 4,28 tỉ trang web và 880 triệu hình ảnh. Nếu lật mỗi trang trung bình một phút, bạn phải mất 5.707 tỉ năm mới đến trang cuối của “bộ sách” này. Mới đây, ngày 31-3-2004, Google lại cho biết họ sắp tung ra dịch vụ email miễn phí (gọi là Gmail) với dung lượng khổng lồ (1 gigabyte – gấp 250 lần so với Yahoo Mail và 500 lần so với Hotmail!). Câu chuyện Google là câu chuyện về sự thành công đáng phục của hai chàng trai trẻ (Larry Page 31 tuổi và Sergey Brin 30 tuổi)...

Thoạt đầu, Susan Wojcicki đề nghị thuê 1.500 USD/tháng kèm một cổ phần nhỏ trong “công ty”, nhưng Brin và Page chỉ chấp nhận nâng giá thuê lên 1.700 USD và không cho Susan Wojcicki dính dáng gì vào “công ty” của họ.

Trong thực tế, Susan Wojcicki cũng không tin tưởng khả năng thành công của Brin và Page. Thời điểm đó khi hai cậu sinh viên bỏ ngang Stanford gần như không có đồng xu lận lưng lại ôm tham vọng lớn, trang web tìm kiếm Inktomi đã trị giá 20 tỉ USD. Tuy nhiên, một năm sau khi chính thức thành lập Google Technologies (tháng 9-1998) từ khoản vay ban đầu 1 triệu USD từ bạn bè và gia đình, Brin và Page đã liên tục phát triển công ty. Sáu tháng sau, họ gom được 25 triệu USD vốn và tổ chức guồng máy hoạt động bài bản.

Cậu bạn học cũ từ Stanford Craig Silverstein là người đầu tiên trong “ban giám đốc”. Sau đó, với thành công ngày càng khẳng định của Google, Wojcicki cũng bỏ hãng sản xuất chip Intel để về làm việc cho Brin và Page (hiện cô là giám đốc phụ trách quản lý sản phẩm). Bây giờ thì Google đã trở thành công ty khổng lồ, tổng hành dinh Googleplex nằm tại Mountain View (California), với hơn 1.000 nhân viên và 15 chi nhánh thế giới (trong Googleplex, thức ăn và đồ uống được phục vụ miễn phí).

Tháng 2-2003, Google mua Pyra Labs (nơi sở hữu Blogger, một trong website tiên phong trong lưu trữ các địa chỉ Internet). Tháng 10-2003, với sự khẳng định vị trí Google trong thế giới số hóa, Microsoft đã mò đến với đề nghị mua nhưng Google từ chối (đầu năm 2004, Google đã thuê Morgan Stanley và Goldman Sachs để giúp phát hành cổ phiếu trên thị trường chứng khoán, có thể giúp đem lại 4 tỉ USD, nâng số vốn Google lên 12 tỉ USD – theo Forbes 1-4-2004). Với trang web hỗ trợ tìm kiếm hoàn toàn miễn phí, Google chỉ “sống” nhờ quảng cáo (doanh thu khoảng 1 tỉ USD/năm) và những gì họ thực hiện đã và đang tạo ra cuộc cách mạng trong quảng cáo trực tuyến – nhận xét của chuyên san kinh tế Fortune (17-3-2004).

Theo Fortune, hiện có 150.000 công ty đang sử dụng hệ thống quảng cáo của Google. Cuộc “cách mạng” ở đây chính là hình thức quảng cáo mà trong đó công ty quảng cáo chỉ trả tiền cho Google khi có người truy cập click vào mẩu quảng cáo của họ. Thành công Google đã kích thích sự bùng nổ các trang web tìm kiếm mà doanh thu toàn cầu có thể đạt đến 8,9 tỉ USD vào năm 2007 (so với 2,6 tỉ USD hiện nay). Hiện tại, Yahoo đã đầu tư 1 tỉ USD cho kỹ thuật hỗ trợ tìm kiếm mới nhằm giật lại thị phần quảng cáo của Google và Microsoft cũng có chiến lược tương tự.

Thế giới số hóa của Google

Google có nhiều kỹ thuật hỗ trợ mà các website tìm kiếm khác không có, chẳng hạn nút “I’m feeling lucky” (nằm sát nút “Google Search”). Khi gõ từ cân tìm kiếm và nhấn vào “I’m feeling lucky”, bạn sẽ được dẫn trực tiếp đến trang web đó (chứ không chỉ cung cấp tên đường dẫn đến trang web).

Một trong những cải tiến nữa của Google là Froogle (tung ra vào tháng 12-2003), nơi cung cấp các địa chỉ siêu thị trực tuyến. Đó là chưa kể Google News, với phần cung cấp tin thời sự quốc tế nhanh không thua gì Yahoo News. Tất cả đều nhờ có hơn 10.000 máy tính nối mạng tại Googleplex, giúp “quét” 4,28 tỉ trang web và phân loại thành hàng ngàn danh sách phù hợp “từ khóa” mà bạn gõ vào ô tìm kiếm.

Sự phân loại này xảy ra trong 500 mili giây và do đó hệ thống máy tính Google có thể giải quyết 7 triệu thắc mắc mỗi giờ. Bí quyết cỗ máy tìm kiếm Google nằm ở thuật toán gọi là PageRank (đặt theo tên Larry Page) giúp đánh giá mức độ quan trọng của thông tin để đặt ưu tiên thông tin này trước thông tin kia. Sự phân loại tầm quan trọng thông tin của PageRank còn căn cứ vào tỉ lệ truy cập. Do vậy, trang web nào được truy cập thường xuyên hơn sẽ được xếp ở trên trang web được truy cập ít hơn. Tháng 3-2004, Google tung ra thêm một phần của Google Labs, với Google Web Alerts – công cụ giúp gửi email báo cho bạn biết khi nào có thông tin mới về loại yêu cầu.

Có rất nhiều chuyện kể về sự bất ngờ đem lại từ Google. Một lần, Orey Steinmann tại Los Angeles tò mò gõ thử tên mình vào Google. Thật bất ngờ, Orey Steinmann phát hiện mình được liệt kê tại một website Canada chuyên về trẻ thất lạc!

Sau cuộc điều tra từ thông tin báo của Orey Steinmann, cảnh sát đã bắt “người mẹ” Gisele Marie Goudreault, kẻ bắt cóc Orey Steinmann hồi nhỏ tại Canada và đem về Mỹ nuôi (New York Times 14-3-2004).

Một trường hợp khác: sau khi bị mất trộm năm cây guitar điện tại căn hộ mình ở San Diego, Robert McLaughlin đã dò trên Google Image và phát hiện ảnh bộ guitar mình đang được rao bán đấu giá! Tuy nhiên, chắc chắn bạn sẽ không phản đối khi có người nói rằng Google đôi khi chẳng làm nên tích sự gì. Điều này không sai. Bất cứ ai sử dụng thường xuyên cũng nhận thấy Google nhiều lúc không hề “hiểu” được nhu cầu người sử dụng (đặc biệt ở trường hợp tìm kiếm ảnh). Hãy thử gõ từ “apple tree” (cây táo), bạn sẽ có 2,4 triệu kết quả tìm kiếm!

Vài năm tới, thế giới trực tuyến sẽ còn phát triển đến đâu nữa? Theo Newsweek, vài xu hướng mới sẽ là:
1. Cung cấp (qua trang web tìm kiếm) thông tin bề sâu. Siêu thị trực tuyến Amazon đã làm điều này cực tốt (khi bạn click tìm một quyển sách, Amazon sẽ cung cấp loạt sách có cùng chủ đề rất sát).
2. Cung cấp truyền thông đa phương tiện (ảnh và âm thanh).
3. Cá nhân hóa (trang web hỗ trợ tìm kiếm có thể “hiểu” được sở thích xe hơi của bạn khi chỉ cần thấy bạn tìm từ “Jaguar”).
4. Địa phương hóa (cung cấp bản đồ và địa điểm cụ thể, chẳng hạn khi tìm một nhà hàng).
5. Thông minh nhân tạo (công cụ hỗ trợ tìm kiếm có kiến thức ngữ nghĩa học như một thủ thư).