Khi các cơ quan chức năng bắt đầu chiến dịch bảo vệ bản quyền phần mềm, mã nguồn mở là một trong những toan tính của nhiều nhà sản xuất máy tính cũng như người dùng PC tại VN. VnExpress vừa có cuộc trao đổi với ông Ngô Phúc Cường, Giám đốc Microsoft Việt Nam, về vấn đề này.

- Qua vụ việc của 3 công ty máy tính bị phát hiện sử dụng bản quyền phần mềm trái phép, có ý kiến cho rằng việc sử dụng phần mềm hợp pháp của Microsoft vượt quá khả năng kinh tế của họ và do vậy, họ đã chọn giải pháp dùng Linux. Ông bình luận gì về vấn đề này?

- Tôi luôn mong muốn người VN có những sản phẩm tốt và phù hợp nhất cho các mục đích sử dụng của mình và đấy cũng là nỗ lực của chúng tôi trong thời gian 8 năm qua tại thị trường này. Các sản phẩm ngày nay của chúng tôi tốt hơn nhiều so với trước đây mà giá cả không thay đổi, thậm chí còn có xu hướng giảm xuống. Tuy nhiên, tiềm năng thị trường ứng dụng của VN vô cùng to lớn nhưng vẫn chưa được quan tâm một cách hợp lý, trong khi các nước ở châu Âu, châu Mỹ và ngay tại một số nước châu Á khác đã khai thác rất tốt thị trường của mình để có được ngành công nghệ thông tin phát triển.

Thực chất, mọi người chưa hiểu cặn kẽ về phần mềm nguồn mở cũng như khi nói đến nó thì chỉ đề cập đến việc miễn phí và vì vậy mới cho rằng sử dụng phần mềm nguồn mở sẽ giải quyết được mọi vấn đề. Trong khi đó, thực tế các lựa chọn phức tạp hơn rất nhiều.

- Ông có thể cho biết cụ thể hơn?

Tôi sẽ chứng minh bằng những ví dụ. Theo nghiên cứu của James V. DeLong, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu tài sản trí tuệ tại Tổ chức tiến bộ và tự do ở Washington, với tất cả các chương trình máy tính, giá tiền bản quyền phần mềm chỉ là một phần nhỏ trong tổng chi phí sở hữu (TCO). Giá trị bản quyền lại càng không đáng kể so với các chi phí cho đào tạo nhân viên, sửa lỗi, hỗ trợ, tùy biến chương trình, bảo dưỡng… Với phần mềm có bản quyền, việc cung cấp các dịch vụ trên đây là do các cơ chế thị trường. Một lập trình viên muốn tồn tại thì phải thực hiện những dịch vụ như trên, nếu không anh ta sẽ không bán được gì cả. Mã nguồn mở thì hoàn toàn khác. Phong trào mã nguồn mở là sự kết hợp của thương mại với hệ tư tưởng và đều có một điểm yếu là mọi người chỉ muốn làm những cái gì hay, cho nên chỉ có bề dày về hệ thống mã nguồn mà thiếu hẳn hệ thống tài liệu và quy trình. Và chính những hãng phần mềm thương mại đã đóng góp rất nhiều để "hoàn thiện" những điểm yếu đó.

Theo một nghiên cứu khác của Giga Research, phát triển những ứng dụng dựa trên Windows dễ dàng và rẻ hơn 28% khi dùng J2EE/Linux. Báo cáo cho thấy đối với các doanh nghiệp lớn, chi phí triển khai và sử dụng ứng dụng dựa trên chuẩn .Net trong 3 năm hết khoảng 1,64 triệu USD, thì việc dùng J2EE ngốn tới 2,29 triệu USD, nhiều hơn 28%. Ở các doanh nghiệp vừa, con số tương ứng là 661.012 USD và 881.445 USD. Giga Research cho rằng mua sản phẩm ban đầu của Microsoft đắt nhưng tổng chi phí sở hữu lại rẻ hơn. Khác biệt lớn nhất là tiền bảo trì, thuê nhân công, đào tạo…

- Microsoft đã triển khai thí điểm phần mềm giá rẻ tại một số quốc gia trên thế giới, liệu Việt Nam có được áp dụng chương trình này?

- Tại thời điểm này chúng tôi chưa thể có câu trả lời.

- Trước thực trạng vi phạm bản quyền phần mềm của VN, Microsoft có kế hoạch cụ thể như thế nào để thu hút khách hàng và phát triển sản phẩm?

- Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ vi phạm bản quyền phần mềm cao nhất thế giới nên chúng tôi đã gặp rất nhiều khó khăn. Tuy nhiên, Microsoft Việt Nam đã nỗ lực hết sức để có thể cung cấp, hỗ trợ và đào tạo cho cộng đồng về những sản phẩm công nghệ mới trong khả năng của mình. Hơn thế, nhằm giúp cho các khách hàng tiếp cận tốt hơn với công nghệ thông tin thông qua các chương trình phổ dụng như Windows XP và Office 2003, chúng tôi đang cùng với các đối tác tại Việt Nam phát triển gói giao diện ngôn ngữ tiếng Việt cho các sản phẩm trên. Dự kiến, cuối năm nay, sản phẩm này sẽ hoàn tất để có thể giới thiệu ra thị trường.

- Tôi nhận thấy những năm gần đây, ý thức sử dụng phần mềm có bản quyền của người VN đã được cải thiện rõ rệt, mặc dù tỷ lệ vi phạm vẫn còn rất cao. Mặt khác, các cơ quan hữu trách cũng đã có những hành động quyết liệt hơn trong vấn đề này, cụ thể là đợt kiểm tra của Cục quản lý thị trường tại Hà Nội. Đó là một động thái tích cực. Về số lượng tuyệt đối, có thể là không có chuyển biến nhiều. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn nhìn nhận VN là một thị trường tiềm năng nhưng gặp khó khăn trong việc thu hút công nghệ cao do những hạn chế của vấn đề sở hữu trí tuệ. Tình trạng này có được cải thiện hay không phụ thuộc rất nhiều vào quyết tâm của Chính phủ VN.

- Trong chương trình máy tính giá rẻ Thánh Gióng, Microsoft sẽ hỗ trợ bằng cách giảm giá sản phẩm hay sử dụng những phần mềm đã được loại bớt chức năng?

- Đây là một dự án mang nhiều ý nghĩa cho cộng đồng hơn là vật chất. Chính vì vậy, bên cạnh những nỗ lực để có thể cung cấp cho cộng đồng những máy PC với giá cả phù hợp và chất lượng tốt, chúng tôi còn hỗ trợ một loạt hoạt động khác như đào tạo nhân lực để các địa phương có người biết sử dụng máy tính.