Giữa thập niên 90 của thế kỷ trước, cuộc chiến trình duyệt web (TDW) lần I nổ ra giữa hai đối thủ Netscape Navigator (Netscape) và Microsoft Internet Explorer (IE). Chiến thắng tuyệt đối đã thuộc về IE với không ít tai tiếng. Giờ đây, cuộc chiến lần II đang âm thầm diễn ra, nhưng báo hiệu sẽ trở nên khốc liệt gấp nhiều lần.

"Miếng phomát" dần mất đi hương vị
Người dùng máy tính ở VN ít có cơ hội chứng kiến sự dịch chuyển rộng khắp và rất nhanh từ Netscape sang IE bởi khi Internet bắt đầu trở nên tương đối phổ biến ở VN vào khoảng năm 1999 - 2000, cuộc chiến TDW đã hầu như tàn cuộc.

Cho tới gần cuối năm 1998, tất cả các phòng máy tính của Trường Đại học RMIT tại Melbourne (Australia) đều có chung hình ảnh quen thuộc: Hầu hết các máy tính bật trình duyệt Netscape trước những gương mặt háo hức. Sang năm 1999, sự thay đổi xảy ra một cách kỳ lạ đến nỗi mọi người hầu như quên bẵng rằng Netscape đã từng tồn tại và đồng loạt chuyển sang sử dụng IE, cứ như có một bàn tay vô hình nào điều khiển họ vậy.

Gần đây, qua e-mail, một người bạn đang học tiến sĩ ở Melbourne cho biết, anh lại đang có cơ hội chứng kiến một cuộc thay đổi nữa về TDW, tuy còn rải rác, âm ỉ, nhưng hứa hẹn sẽ không kém phần thú vị và ấn tượng. Theo anh, giờ đây có thể thấy khá nhiều người ở Australia (phần lớn trong giới học sinh, sinh viên) sử dụng đủ loại trình duyệt khác nhau như Mozilla, Opera, Safari..., phản ánh một trào lưu mới của công nghệ thông tin thế giới.

Nếu như lần trước, việc tích hợp miễn phí IE vào hệ điều hành Windows đã đóng vai trò chủ yếu giúp Microsoft đánh bạt Netscape khỏi thị trường TDW thì lần này, chính sự tích hợp đó lại đang góp phần gây ra vô số rắc rối cho IE. Sau khi America Online (AOL) mua lại Netscape vào năm 1999, mà trớ trêu thay AOL lại thiết lập IE như TDW mặc định cho các dịch vụ của mình, IE đã nhanh chóng chiếm lĩnh tới 95% thị phần TDW. Tuy nhiên, trong vòng 3 tháng gần đây nhất, IE đã liên tục mất tổng cộng 1,8% thị phần (từ 95,5% hồi tháng 6.2004 xuống còn 93,7%). Người ta ví IE như một miếng phomát Thuỵ Sỹ: Nó đầy những lỗ hổng! Hàng loạt lỗ hổng an ninh liên tiếp được phát hiện, lỗ sau xuất hiện khi những lỗ trước còn chưa được giải quyết, là nguyên nhân chính khiến người dùng bắt đầu quay lưng lại với IE. Theo các chuyên gia, vấn đề lớn nhất với những lỗ hổng đó là IE tích hợp quá sâu vào Windows, cộng thêm sự phổ biến rộng khắp của IE khiến nó trở thành sân chơi số 1 của giới tin tặc.

Lựa chọn của người dùng
Khi IE trở nên quá phiền toái, tin tặc tha hồ tấn công và thậm chí một bộ phận nghiên cứu của Chính phủ Mỹ phải lên tiếng khuyên mọi người "tránh xa" IE, thì người dùng bắt đầu chuyển hướng quan tâm sang hàng loạt TDW khác. Một cuộc thăm dò ý kiến bạn đọc trên Lao Động mới đây cho thấy, 25% số người tham gia trả lời rằng trước việc IE liên tục xuất hiện các lỗ hổng an ninh, họ chuyển sang dùng các loại TDW khác. Đáng chú ý nhất trong số này là dòng Netscape/Mozilla/Firefox, vừa tăng thêm 1,7% thị phần trong vòng 3 tháng qua. Mozilla chính là nền tảng mã nguồn mở của Netscape.

Hiện nay, tổ chức Mozilla phát hành song song tại  www.mozilla.org trình duyệt Mozilla (phiên bản mới nhất là 1.7) và Firefox - TDW thế hệ tương lai. Phiên bản chính thức của Firefox sẽ ra đời vào cuối năm 2004, nhưng phiên bản tham khảo trước Firefox Preview Release (FPR) hiện đã được rất nhiều người ưa chuộng bởi những tính năng ưu việt hơn nhiều so với IE. Hơn 1 triệu người đã tải xuống FPR chỉ trong vòng hơn 4 ngày đầu phát hành.

Nhóm PV CNTT của Lao Động cũng nằm trong số này với mục đích tham khảo thông tin, nhưng thú thật tới giờ chúng tôi đã "xếp xó" IE như giải pháp dự phòng và đặt Firefox thành TDW mặc định. Một trong những tính năng nổi trội và "độc quyền" của Firefox mà đến nay chúng tôi thấy không thể thiếu được là "tab". Tab cho phép bạn mở và chuyển đổi nhanh giữa nhiều trang web trong cùng một cửa sổ, dẹp đi cảnh vô số cửa sổ IE chen chúc nhau trên thanh công cụ khiến bạn khó kiểm soát.

Bên cạnh đó, khả năng quản lý cookie ưu việt, ngăn chặn popup và tính năng Live Bookmarks (cho phép duyệt nhanh các tiêu đề tin tức mới nhất) cũng là những thứ mà IE hoàn toàn không có. Không những phong phú về tính năng, Firefox còn rất dễ sử dụng, giao diện rõ ràng, thân thiện, dễ mở rộng và đặc biệt tệp cài đặt rất nhỏ: 4,5MB so với 80MB của IE. Mozilla cung cấp rất nhiều công cụ mở rộng hữu ích cho Firefox ở website http://update.mozilla.org/extensions/.

Ngoài ra, bạn có thể tham khảo Netscape 7.1 (www.netscape.com), Opera 7.53 (www.opera.com - Opera đang quyết tâm thâm nhập các thiết bị cầm tay). Apple thì cung cấp TDW riêng dành cho máy Mac là Safari. Trên Internet còn có hàng trăm loại TDW khác mà chỉ cần gõ từ khoá "web browser" vào bất kỳ trang tìm kiếm nào (Google, Yahoo!...) là có thể liệt kê ra. Điều đó nói lên rằng IE không còn là lựa chọn duy nhất.