Một cuộc chạy đua điên cuồng đang diễn ra trên mạng Internet giữa các tập đoàn công nghệ thông tin và kinh doanh thế giới, nhằm giành giật lấy một mẩu nhỏ trong miếng bánh hấp dẫn của thị trường download nhạc hợp pháp đầy tiềm năng lợi nhuận.

Coca-Cola là hãng mới nhất tham gia vào cuộc tranh giành này bằng việc tung ra dịch vụ âm nhạc trực tuyến có nhãn hiệu của mình với hơn 250.000 bài hát trực tuyến được bán qua mạng với giá 80 cent/bài.

Các bản nhạc trực tuyến có thể ở nhiều định dạng khác nhau, như MP3, WMA, Real..., được người sử dụng mua và download về máy tính của mình qua Internet. Các file nhạc này sau đó có thể nghe trên máy tính hoặc đưa vào máy nghe nhạc số cầm tay với chất lượng âm thanh không khác gì đĩa CD.

Có vẻ như mọi đấu thủ, từ các nhãn hiệu thu âm nổi tiếng đến các công ty phần mềm đều đang cố gắng lao như thiêu thân theo thành công iTune của Apple - gian hàng âm nhạc trực tuyến đầu tiên và thành công nhất, với kỷ lục bán được tới 25 triệu bài hát qua mạng chỉ trong 9 tháng đầu tiên.

Với những người trong lĩnh vực kinh doanh âm nhạc, cuộc chạy đua này đã phản ánh một chuyển biến trong cách ngành công nghiệp này nhìn nhận về Internet.

Trong 12 tháng trở lại đây, các hãng thu âm lớn của thế giới đã nhận thấy nhu cầu download nhạc trực tuyến hợp pháp chưa được khai thác. Hiện các bài hát đơn có thể được download qua Internet với giả chỉ chưa tới một bảng Anh, cũng như có thể mua được toàn bộ album của các danh ca đang đứng đầu bảng xếp hạng ở bên kia đại dương chỉ trong chốc lát.

Sự chuyển đổi này trong ngành công nghiệp âm nhạc đã không diễn ra một sớm một chiều. Sự phổ biến của hình thức chia sẻ file nhạc trực tuyến miễn phí và sự nhìn xa trông rộng của hãng Apple đã nhào nặn ra hình thức kinh doanh và phát hành âm nhạc mang tính cách mạng này.

Tại cuộc thảo luận về download nhạc số tại Hội chợ điện tử tiêu dùng CES ở Las Vegas mới đây, hầu hết những người tham gia đều đồng tình rằng chìa khoá của thành công là cung cấp một lựa chọn thay thế khác tốt hơn các dịch vụ chia sẻ file trái phép.

Trong quá khứ, ngành công nghiệp thu âm đã tập trung các nỗ lực của mình vào việc sử dụng luật pháp để đóng cửa các dịch vụ âm nhạc phi pháp và đe doạ người sử dụng máy tính chia sẻ âm nhạc trái phép trên mạng. Cụ thể là Hiệp hội thu âm Mỹ đã đâm đơn kiện cả dịch vụ chia sẻ file nổi tiếng Kazaa và hàng trăm người dùng chia sẻ âm nhạc trái phép.

Bất chấp sự tranh luận xung quanh các phương thức chiến lược này, các nhà điều hành âm nhạc vẫn nhìn nhận toà án với một vai trò trụ cột.

Giành quyền kiểm soát

Ngành công nghiệp download âm nhạc hợp pháp vẫn đang trong trứng nước. Một trong những vấn đề mấu chốt đang tồn tại là số lượng các bài hát trực tuyến có thể cung cấp.

Cho tới nay, ngành công nghiệp thu âm đã và vẫn đang chậm chạp trong việc mở rộng các thoả thuận bản quyền âm nhạc trực tuyến.

Đây là một quá trình đã được chứng minh là rất dài và phức tạp, với 5 nhãn hiệu thu âm lớn nhất đều có những cách cung cấp bản quyền riêng cho các danh mục nhạc phẩm của mình. Điều này có nghĩa hiện chỉ khoảng 500.000 bản nhạc hợp pháp được đưa lên mạng, trong khi con số này trên các mạng chia sẻ file có thể là hàng triệu bản.

Có lẽ một thử thách lớn hơn mà các dịch vụ download nhạc hợp pháp đang phải đối mặt là việc cân bằng nhu cầu kiểm soát với sử dụng nội dung nhạc dễ dàng. Hầu hết các dịch vụ hiện đều đặt ra các hạn chế về khả năng sử dụng của người mua đối với bản nhạc số mà họ đã trả tiền để sở hữu hợp pháp. Mục đích của biện pháp này là để ngăn chặn người sử dụng chia sẻ file nhạc với những người khác hoặc đưa lên mạng phát tán.

Nhưng hạn chế của biện phát này là người tiêu dùng có thể phải đối mặt với đủ loại hạn chế về cách thức và những nơi mà họ có thể nghe các bài hát download của mình.

'Hiện tại, có khoảng 4 đến 5 chuẩn định dạng nhạc số không tương thích với nhau', ông Ryan của RealNetworks cho biết. 'Đó sẽ là một vấn đề nan giải thực sự'.

Hầu hết mọi người đều 'chết lặng người' khi phải đối mặt với một bảng mẫu tự của vô số các chuẩn định dạng âm nhạc, như mp3, wma, ra, hay aac... Họ đơn giản chỉ muốn nghe bản nhạc của mình, trên máy tính, dàn âm thanh tại nhà hay trong xe hơi, hoặc trên máy nghe nhạc số cầm tay của mình.