Nhận thức của xã hội, doanh nghiệp về lợi ích từ việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) đã tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho sinh viên ngành này. Nhưng yêu cầu ngày càng khắt khe về trình độ cũng đặt ra không ít khó khăn cho họ.

Triển vọng của ngành CNTT Việt Nam đã thu hút một lực lượng lao động lớn cho ngành này. Đối với các doanh nghiệp, xuất phát từ nhu cầu hội nhập và ứng dụng mạnh mẽ CNTT trong sản xuất, thương mại, xây dựng và quảng bá thương hiệu đòi hỏi có một đội ngũ nhân lực đông đảo, chuyên nghiệp để làm các công việc như quản trị hệ thống, website, gia công phần mềm... Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp khi đến đăng ký tại trung tâm dịch vụ việc làm đã không tuyển được người vì lý do hết ứng viên CNTT đăng ký tìm việc. Thậm chí rao tuyển trên mạng Internet hằng tháng cũng chỉ được vài hồ sơ.

Tuy nhiên, nhu cầu tuyển dụng nhiều với mức lương cao chưa hẳn là điều đáng mừng cho sinh viên CNTT Việt Nam. Theo thống kê của tập đoàn quốc tế Kearney (tháng 4/2004), thì dù Việt Nam được xếp vào danh sách 25 "nơi thu hút dịch vụ gia công tốt nhất" nhưng về chỉ số nguồn nhân lực lại xếp chót bảng, thấp nhất trong 25 nước, kém quốc gia dẫn đầu là Ấn Độ tới 4 lần. Điều đó cho thấy trình độ đội ngũ làm tin học của Việt Nam còn nhiều hạn chế. Đào tạo chưa theo kịp yêu cầu thị trường. Trong điều kiện cạnh tranh ngày càng khốc liệt của nền kinh tế thị trường, nhu cầu và trình độ của người sử dụng ngày càng cao, tốc độ thay đổi công nghệ nhanh chóng, đòi hỏi các doanh nghiệp tin học phải có đội ngũ kỹ sư, kỹ thuật viên lành nghề. Thế nhưng để có được mguồn nhân lực đó, các doanh nghiệp bắt buộc phải đào tạo thêm và đào tạo lại.

Theo ông Ngô Phú Cường, phụ trách kỹ thuật Công ty tin học Hoàng Minh, một sinh viên mới tốt nghiệp có năng lực cũng phải mất 6-8 tháng học tập nghiêm túc tại doanh nghiệp mới có thể hòa nhịp với công việc.

Đỗ Vũ, cựu sinh viên Đại học Bách Khoa Hà Nội, người đã có trên 5 năm kinh nghiệm làm việc, cho rằng sinh viên mới tốt nghiệp đại học chỉ có thể đáp ứng được 50-60% yêu cầu của thực tế công việc. Họ phải học thêm các công nghệ mới mà trong trường không được học như công nghệ của Cisco, Microsoft... Với những chứng chỉ của các hãng này (CCNA, MCSE), người lao động có thể xin việc dễ dàng mà không cần tới bằng đại học.

Một điểm yếu của các kỹ sư CNTT Việt Nam là kỹ năng làm việc theo nhóm (teamwork), tinh thần đồng đội thấp, tính kỷ luật yếu kém. Điều đó rất nguy hiểm khi thực hiện các dự án hay hợp đồng đối với khách hàng quốc tế, nguy cơ chậm kế hoạch, dẫn tới bị phạt, thậm chí bị hủy hợp đồng dễ xảy ra.

Một lý do nữa là chất lượng đào tạo tại nhà trường còn yếu. Đã có nhiều doanh nghiệp, điển hình là Công ty FPT, khi tuyển dụng đầu vào đối với kỹ sư CNTT lại thi IQ, GMAT và tiếng Anh. Tức là trí thông minh, toán mà không kiểm tra trình độ tin học để rồi đào tạo mới theo quy trình của công ty này. Ngoài ra, việc xã hội hóa đào tạo CNTT còn tràn lan, trường nào cũng có khoa, bộ môn tin học nhưng thực tế chất lượng giảng dạy thì quá yếu... Thậm chí, hiện nay có những trường phổ thông còn dạy học sinh sử dụng Window 3.1 đã lỗi thời, không biết để làm gì.

Tiến sĩ Nguyễn Khắc Thành, Giám đốc FPT Aptech, có lời khuyên đối với các bạn trẻ là cần phải nhận ra rằng mình có say mê, tâm huyết với công việc này không? Theo ông, làm về CNTT rất vất vả. Để thực hiện đúng thời hạn hợp đồng, các lập trình viên phải làm việc cật lực mỗi ngày 8-10 tiếng trên máy và liên tục hàng tháng trời. Thứ đến là sự nghiêm túc, kỷ luật trong công việc để từ đó có được khả năng làm việc đồng đội, hỗ trợ lẫn nhau, từ đó tăng năng suất và hiệu quả làm việc. Và tiếng Anh là yếu tố quan trọng hàng đầu, bởi hầu hết tài liệu học tập công nghệ mới đều sử dụng ngôn ngữ này.