Sau một thời gian thả nổi, ngày 1.3, Bộ VHTT đã "ra roi" đối với các trang tin điện tử. Một băn khoăn từ các chủ trang web: Xử lý như thế nào để những trang website đứng đắn - dù chưa có giấy phép - không bị "oan" và những trang website "đen" phải được loại bỏ. Và tất cả cùng chung hy vọng: Bộ VHTT sẽ xử lý nghiêm để xây dựng.

Quy định… bị quên

Bộ Văn hoá - Thông tin (VHTT) đã có  quy định về việc cung cấp thông tin lên mạng, thiết lập các website.v.v... thế nhưng văn bản này lâu nay... bị quên. Con số thống kê từ Trung tâm Quản lý tên miền Internet (VNNIC) cho thấy hiện ở VN có trên 10.000 website. Tuy nhiên, còn rất nhiều website của nhiều tổ chức, cá nhân mua tên miền từ nước ngoài không thể thống kê được. Số website nảy nở càng nhanh cho thấy Internet phát triển càng mạnh, nhưng điều đáng nói là hầu hết các website lại không có giấy phép hoạt động. Ai muốn lập website tuỳ thích, chỉ việc bỏ tiền ra thuê chuyên gia kỹ thuật thiết kế và đăng ký tên miền...

Đặc biệt hiện nay, các trang web mang tính kinh doanh như rao vặt, bán hàng qua mạng, giới thiệu việc làm, trang tin điện tử để thu hút quảng cáo v.v... ra đời ngày càng nhiều. Những đơn vị quản lý các trang này có bộ máy và nhân sự khá hùng hậu, quảng bá rầm rộ, thu hút được nhiều người chú ý, nhưng cũng có cùng "mẫu số chung" là thiếu quan tâm tới khía cạnh pháp lý nên không có giấy phép hoạt động.

Việc Bộ VHTT ra quyết định đình chỉ hoạt động của trang tin  Tintucvietnam.com là động thái đầu tiên trong việc khẳng định quyền hạn quản lý của mình ở lĩnh vực này. Tuy nhiên, động thái đó cũng mới chỉ "nắn gân" từng trường hợp đơn lẻ. Còn rất nhiều trang tin về các lĩnh vực thời sự, nội chính, kinh tế, xã hội, văn hoá... chuyên đi "xào" thông tin từ báo viết, ngay cả thời điểm sau khi VN thực thi Công ước Berne, vẫn chưa được nhắc nhở. Ông Nguyễn Văn Khanh - Phó phòng Quản lý thông tin Sở VHTT TPHCM - cho biết: "Một số trang tin cứ lấy báo in cập nhật, nhưng chặt đầu chặt đuôi chỉ còn một đoạn gọn lỏn, in ý của bài viết không trọn vẹn gây nhầm lẫn cho độc giả". Những trường hợp vi phạm ở cả hai khía cạnh giấy phép hoạt động và nội dung thông tin, đòi hỏi các biện pháp xử lý cũng nghiêm khắc hơn. Nhiều độc giả phản ánh, một số trang tin điện tử đang có xu hướng đăng tải nhiều hình ảnh "tươi mát", hoặc khơi sâu những chuyện riêng tư của ngôi sao này ca sĩ nọ, kéo lê nhiều kỳ nhằm thu hút sự hiếu kỳ, nhiều khi đó chỉ là thị hiếu rẻ tiền.    

Hệ quả của việc buông lỏng quản lý

Công tác quản lý Internet lâu nay mới chỉ dừng lại ở hai góc độ chính trị và văn hoá đồi trụy, độc hại. Cho nên giờ nhìn lại, thấy tràn ngập website không giấy phép hoạt động, không khỏi giật mình khi thấy chúng ta đang đọc, đang xem giữa hàng vạn trang web "sống ngoài vòng pháp luật". Và càng giật mình hơn khi nghĩ, hàng vạn trang web không giấy phép nhưng vẫn tồn tại bao năm qua.   

Các đơn vị chủ sở hữu các trang tin điện tử, website lý giải rằng, họ thiếu hiểu biết về luật, nhưng cũng khó tìm thấy những hướng dẫn về thủ tục xin phép lập trang web, nên đành nhắm mắt làm liều. Song dù có giải thích như thế nào đi nữa cũng khó khoả lấp được thái độ xem nhẹ việc xin giấy phép. 

Cộng đồng CNTT đang chờ xem sau cú "sờ gáy" trang Tintucvietnam.com, Bộ VHTT sẽ có động thái cụ thể hơn như thế nào. Sẽ giơ cao đánh khẽ rồi mọi việc lại đâu vào đấy như "những ngày qua"? Sẽ quyết liệt, lạnh lùng xử lý tất cả các trang web không có giấy phép? Trong cộng đồng cũng có tâm tư: Nếu xử lý quá khắt khe ngay trong đợt kiểm tra đầu tiên này thì còn đâu những sân chơi trí tuệ cho giới trẻ yêu thích tin học?

Nhìn chung dư luận cũng mong chờ trong đợt kiểm tra này, Bộ VHTT lấy phương châm "xử lý nghiêm để xây dựng" mà thực hiện. Bên cạnh những trang web sai phạm nặng cần xử lý kiên quyết, cũng cần bước đi song song là hướng dẫn, nâng đỡ những trang web thông tin, diễn đàn trao đổi có nội dung lành mạnh. Đặc biệt cần có thông báo rõ ràng về những nơi cung cấp thông tin và hướng dẫn hồ sơ làm thủ tục xin giấy phép.

Ý kiến người sử dụng
- Tôi thường xuyên lên các trang  tin, báo điện tử và tham gia các diễn đàn để trao đổi, tìm thông tin trước hết  phục vụ cho  việc học hành, và sau đó bổ sung thêm kiến thức xã hội. Hiện nay, không ít trang tin, nhất là ở  một số diễn đàn  gần như  chưa được biên tập kỹ, một số thành viên của diễn đàn khi tham gia trao đổi, tranh luận còn  dùng nhiều từ ngữ thô thiển, thậm chí dung tục. Hơn thế, có diễn đàn còn đưa cả hình ảnh của những cô gái ăn mặc bốc lửa, khêu gợi thường hiếm thấy xuất hiện trên báo viết.  Lẽ ra, ban quản trị mạng phải có trách nhiệm lược bớt hay cắt bỏ những từ ngữ hoặc hình ảnh nhạy cảm... 

* Bà Trần Thị Mỹ (48 tuổi, địa chỉ 34 Nguyễn Giản Thanh, Q.10): Cứ để các website hoạt động tràn lan thì hậu quả khó lường.
- Tôi thấy lớp trẻ bây giờ học hành rất sướng, có điều kiện trao đổi kinh nghiệm, tìm kiếm thông tin qua Internet. Điều này thể hiện sự tiến bộ của xã hội. Tuy nhiên, do trên mạng ngày càng xuất hiện đầy rẫy website, trang tin, nên tôi lại cảm thấy lo lắng cho con cái, vì khó kiểm soát được nội dung của trang web đó xấu hay tốt. Mặt khác, tôi bận công việc suốt  ngày, thời gian dành để theo dõi con cái cũng hạn chế. Đọc báo thấy từ 1.3, Bộ VHTT kiểm tra và có hình thức xử lý đối với các website vi phạm các quy định, tôi cũng phần nào cảm thấy an tâm. Bởi lẽ, nếu cứ để  các website ra đời tự do và hoạt động tràn lan không được kiểm soát chặt chẽ như lâu nay, thì hậu quả sẽ khó lường. Tôi hy vọng tới đây, Nhà nước có những biện pháp chấn chỉnh và thường xuyên kiểm tra, xử lý nghiêm những trang web vi phạm, tránh tình trạng  "đánh trống bỏ dùi", đâu lại vào đấy. Trần Đức ghi

Anh Minh Cường (cán bộ NVH Thanh Niên TPHCM): Cần quản lý để các trang tin điện tử đi vào nền nếp.
- Các trang tin và báo điện tử hiện nay có nội dung rất phong phú, cập nhật đều và nhanh. Các trang tin điện tử là nguồn thông tin hữu ích cho tôi trong công việc. Tuy nhiên, nhiều lúc các trang tin đăng tải những hình ảnh quá "tươi mát". Hiện nay, phải thấy rằng các diễn đàn, các trang tin điện tử hình thành từ nhu cầu của xã hội, đặc biệt là nhu cầu của những người thường xuyên lên mạng tìm kiếm thông tin. Chính vì thế theo tôi các cơ quan quản lý cần có những hướng dẫn cụ thể về thủ tục xin phép hoạt động để các trang tin điện tử đi dần vào nền nếp, hoạt động đúng pháp luật. Riêng về các diễn đàn, là nơi để giới trẻ thảo luận, cái cần nhất là có những người quản trị đủ bản lĩnh, từ những thông tin sai đi đến cải chính và tranh luận làm sáng tỏ vấn đề. Như thế vừa tạo được sân chơi lành mạnh, vừa phát triển được các nội dung hoạt động trên Internet.

Nguyễn Ngọc Minh (quản trị diễn đàn Java Việt Nam): Phải lấy việc uốn nắn là chính.
- Theo tôi biết các site thông tin về kinh tế xã hội hiện nay không nhiều lắm. Còn những site thông tin của cá nhân, các công ty.v.v... nhiều nhưng ít người xem. Tuy nhiên, phần lớn các site như thế đều không có giấy phép. Lý do đầu tiên có lẽ vì những người hình thành các site chưa nắm rõ những quy định của Nhà nước về vấn đề này, mà họ chỉ cảm thấy cứ thích thú, và đang có nhu cầu trong cộng đồng, là làm tới. Tiếp đến, nếu có nhận thức được vấn đề thì họ lại gặp khó khăn về cách thức làm thủ tục xin phép. Tôi có đọc trên các báo thông tin về đợt kiểm tra và cảm thấy băn khoăn rất nhiều. Theo tôi, việc kiểm tra để xử lý các sai phạm đã đành, nhưng phải lấy việc uốn nắn, hướng dẫn việc tuân thủ pháp luật làm chính. Nhà nước cần khuyến khích các hoạt động lành mạnh trên Internet. Diễn đàn Java của chúng tôi hiện nay có khoảng 8.000 thành viên, là nơi thảo luận, hỗ trợ nhau về kỹ thuật tin học với mong muốn ngày càng giúp đỡ nhiều hơn cho những người yêu thích công nghệ thông tin.

Nội dung công văn số 456 của Bộ VHTT Bộ VHTT đã công khai thông báo từ ngày 1.3.2005 tất cả các báo điện tử, trang tin điện tử và nhà cung cấp thông tin (ICP) được cấp giấy phép hoạt động trên Internet phải ghi rõ, đầy đủ xuất xứ từ tên gọi tờ báo, trang tin điện tử đến cơ quan chủ quản, số giấy phép, ngày cấp, cơ quan cấp, họ tên tổng biên tập hoặc người chịu trách nhiệm chính, địa chỉ, số điện thoại, fax và email liên lạc... Và nếu đến thời điểm nói trên mà báo điện tử, trang in nào không thực hiện sẽ bị Bộ VHTT tiến hành xử lý và đình chỉ hoạt động. Tuy nhiên, với những đặc thù của báo điện tử và sự phát triển của công nghệ, việc xử lý các báo điện tử, trang tin và đặc biệt là với những website không rõ nguồn gốc, xem ra không phải là dễ thực hiện. "Kiên quyết làm thật mạnh" Trao đổi với ông Phan An Sa - Chánh Thanh tra Bộ VHTT về nội dung này, ông Phan An Sa cho biết: "Chủ trương của Bộ VHTT là cương quyết làm thật mạnh để chấn chỉnh hoạt động của các trang tin điện tử, báo điện tử, các nhà cung cấp nhằm tăng cường vai trò cơ quan quản lý trong vấn đề này...". Tuy nhiên, ông Phan An Sa không tiết lộ cho biết cách thức mà Bộ VHTT sẽ tiến hành kiểm tra các báo điện tử trong thời gian tới như thế nào. Hiện tại Bộ VHTT cấp phép cho 4 đối tượng là báo điện tử, báo điện tử đi kèm theo báo in, trang web cho các bộ, ngành và các doanh nghiệp để tự giới thiệu về mình, còn Bộ Kế hoạch Đầu tư cấp phép cho các hoạt động Internet công cộng.

* Nguyễn Văn Tuyển (sinh viên năm 3, khoa Công nghệ thông tin, Trường ĐH Khoa học tự nhiên): Nội dung không được biên tập, từ ngữ thô thiển.

Trang tintuc.com "tự xử" trước

Trước thông tin về việc Bộ VHTT sẽ tiến hành xử lý vi phạm của các báo điện tử, ngày 26.2, trang tintuc.com đã quyết định tạm ngừng đưa tin. Phần tin tức (cả menu) đã được gỡ bỏ và hiện chỉ còn thông tin về tuyển dụng, việc làm.
 

Trang tintuc.com vốn là một trang tin tổng hợp, cập nhật với đầy đủ các mục tin như một báo điện tử: Thế giới, xã hội, kinh tế, khoa học, sức khoẻ, thể thao, văn hoá... Theo ông Minh Nhật (e-mail: nhatnamsj@yahoo.com), người nắm quyền sở hữu trang tin và hiện đang sống ở Mỹ, trang tin này không tự làm tin bài riêng mà chỉ khai thác và phát hành lại các thông tin từ các báo điện tử ở Việt Nam như VnExpress.net, Vietnamnet, Thanh niên... Trao đổi với chúng tôi, ông Minh Nhật thể hiện mong muốn hoạt động hợp pháp tuy nhiên lại tỏ ra không hiểu về các quy định của pháp luật Việt Nam trong lĩnh vực báo chí. "Nếu theo pháp luật của Việt Nam, làm như vậy là vi phạm luật thì tôi sẽ thay đổi. Tôi sẵn sàng tuân theo pháp luật Việt Nam để trang web được tồn tại." - ông Minh Nhật cho biết.

Liên quan tới việc phát hành lại tin tức từ các báo điện tử như VnExpress, Vietnamnet..., ông Minh Nhật khẳng định mình rất tôn trọng việc dẫn nguồn và thấy sự đồng ý từ các website mà ông lấy tin.

Về phản ứng trước thông tin mới từ Bộ VHTT, ông Nhật cho biết ông sẽ chuyển sang hoạt động dưới dạng diễn đàn: "Thực ra, tôi sẽ dùng tintuc.com làm diễn đàn của người Việt ở nước ngoài, nhằm trao đổi thông tin" - ông Nhật nói về tương lai của tintuc.com.