Cùng độ tuổi Bill Gates khi sáng lập Microsoft, thiếu niên này là đồng tác giả của trình duyệt web mã mở miễn phí đang ngày càng được nhiều người truy tải. Mặc dù vậy, lập trình viên trẻ tuổi này chưa mơ tới một gia sản kếch xù như ông chủ của Windows.

“Chuyện giàu sang không phải là mối quan tâm lớn nhất của tôi hiện nay. Tôi chỉ muốn phát triển một sản phẩm hoàn hảo”, Ross, 19 tuổi, bộc bạch.

Kể từ khi được tung ra cuối năm ngoái, Firefox đã nhận được sự đánh giá cao nhờ tốc độ nhanh và dễ sử dụng. Tới nay đã có tới 19 triệu lượt người download phần mềm này. Firefox đang ngày một bành trướng thị phần của nó khi khảo sát của các công ty nghiên cứu thị trường hàng đầu liên tục công bố những báo cáo cho thấy lãnh địa của Internet Explorer bị thu hẹp liên tục.

Giữa những tin tức tốt lành ấy, chàng sinh viên năm thứ 2 đại học Standford dường như không mấy quan tâm mà vẫn chỉ chăm chú phát triển một phiên bản mới của ứng dụng này. “Công việc lập trình có một sức hút kỳ lạ mà rất khó giải thích. Đó là một thách thức luôn ám ảnh khi ta đã mó tay vào”, Ross nói. “Với tôi, nó giống như cuộc hành trình đi tìm Đức Chúa”.

7 tuổi Ross đã khoái máy tính và bắt đầu học lập trình khi lên 10 tuổi, khởi đầu với việc thiết kế các trang web ở mạng AOL. Điều này rất cuốn hút cậu và Ross đã mua vô số sách lập trình để tự tìm hiểu những ngôn ngữ phức tạp như C++. Năm 14 tuổi, cậu thiếu niên sớm bộc lộ tài năng này đã biết “soi” lỗi trong trình duyệt Netscape trên máy tính của mình. Ngay sau đó, Ross tuyên bố với bố mẹ rằng cậu đã nhận được lời mời làm việc. “Chắc lại làm chân bán hàng hay một việc tương tự chứ gì?”, ông David Ross, bố cậu, đã mỉa mai khi con trai thông báo sẽ đi làm. Câu trả lời của cậu là: “Làm cho Netscape”.

Thế là Ross và mẹ khăn gói lên thuê một căn hộ ở Thung lũng Silicon gần văn phòng của Netscape. Hằng ngày, bà mẹ - làm nghề bác sỹ thú y - lái xe đưa cậu con trai đi làm. Ross hoàn thành hợp đồng ngắn hạn đó với Netscape trong mùa hè và trở về trường ở Florida để nhanh chóng vượt qua tất cả các học phần máy tính. “Cậu ta hoàn thành mọi công việc của học trình đó chỉ trong 1 ngày trong khi những người khác phải mất tới nửa tháng”, Dean Morell, Trưởng khoa tin học của trường Gulliver Preparatory nơi Ross học, kể lại. “Cậu ta không kiêu ngạo chút nào và rất hăm hở giúp đỡ các bạn khác”.

Năm 1999, AOL mua lại hãng Netscape. Trình duyệt web một thời tiếng tăm đã biến mất khỏi desktop của hàng triệu người sử dụng khi Internet Explorer của Microsoft xuất hiện kèm trong hệ điều hành Windows.

AOL đã cố gắng làm hồi sinh Netscape bằng cách bổ sung thêm đủ thứ tính năng nhưng tất cả đều không hiệu quả mà chỉ làm tốc độ chậm hơn, tiêu hao thêm nhiều sức mạnh xử lý. “Thời gian trôi đi và tôi hiểu rằng AOL đã mất sức mạnh với Netscape”, Ross kể. Vì vậy, ở tuổi 17, Ross và một lập trình viên Netscape khác có tên David Hyatt bắt đầu xúc tiến một dự án mà về sau trở thành Firefox. Họ muốn đơn giản hóa Netscape tới mức cơ sở nhằm tăng tốc độ, nâng hiệu suất hoạt động đồng thời giảm tiêu hao công suất tính toán của trình duyệt này. Tháng 7/2003, AOL và Netscape quyết định tách bỏ đơn vị phát triển Firefox, Mozilla, để nó trở thành một tổ chức phi lợi nhuận.

Ross và Hyatt tiếp tục theo đuổi hướng phát triển mã mở trong thiết kế (Điều này cho phép bất cứ ai cũng có thể kiểm tra mã nguồn, đề xuất những phương thức làm tăng hiệu quả hoạt động và khắc phục lỗi, khác với Microsoft luôn giữ bí mật mã nguồn).

Chris Hofman, Giám đốc kỹ thuật của Mozilla, cho biết các lập trình viên lớn tuổi đều rất ấn tượng với tài năng viết mã của Ross. Nhiều người trong số này chủ yếu làm việc với Ross qua mạng nên đã vô cùng ngạc nhiên khi gặp trực tiếp một thiếu niên 15 tuổi gầy gò.

Sau đó, Hyatt rời bỏ dự án để sang làm trình duyệt Safari cho Apple còn Ross vừa học đại học vừa tiếp tục hỗ trợ phát triển Firefox khi những người khác tiếp quản Mozilla. Dự án nhận được sự hỗ trợ của hàng nghìn người, chủ yếu là những tình nguyện viên như Ross, người chuyên kiểm tra mã. Phiên bản Firefox 1.0 ra mắt ngày 9/11/2004 có hộp tìm kiếm đa chức năng, công cụ chống pop-up, lưu trữ những trang web người dùng hay truy cập và khả năng mở các cửa số đa lớp.

Một số chuyên gia bảo mật đã khuyến nghị người truy cập Internet dùng Firefox vì nó ít bị virus, spyware tấn công như Internet Explorer. Những người lướt web muốn một công cụ nhanh gọn đã chọn lựa Firefox. Ross còn tiến hành một chiến dịch tiếp thị mạnh, trong đó có việc quảng cáo trên tờ The New York Times nổi tiếng nhờ tiền ủng hộ của hàng nghìn người dùng Firefox.

Theo WebSideStory, một trang tin chuyên theo dõi việc sử dụng các trình duyệt, tính đến đầu tháng 1/2005, Firefox đã giành được 4,6% thị trường web browser toàn cầu và dự báo tỷ lệ này có thể tăng tới 10% vào giữa năm nay. Trong khi đó, “lãnh thổ “ của Internet Explorer giảm từ 95,5% tháng 6/20004 xuống còn 90,6% đầu năm nay.

Tuy nhiên, Ross hiểu khi mà sự phổ biến của Firefox ngày một tăng, tin tặc cũng sẽ bắt đầu để ý đến nó và những nguy cơ bảo mật sẽ lớn dần. Ngoài ra, cậu cũng lường trước việc Microsoft sẽ có những động thái đối phó. Hiện tại, Ross và những người khác tiếp tục phát triển phiên bản 2.0 để nâng cấp Firefox.

Ross cho biết cậu chưa kiếm một đồng nào từ trình duyệt này nhưng Google, Amazon và một số công ty khác thì đã thu lời qua những hộp công cụ search mà họ tài trợ cho Firefox. Tuy nhiên, Ross cũng đã nhận được lời đề nghị của một số nhà đầu tư và cậu đã mở một công ty riêng cùng với Joe Hewitt, một “cựu binh” Netscape. Ross không tiết lộ kế hoạch làm ăn này của cậu nhưng cho biết rất quan tâm đến việc làm phim trẻ con và viễn tưởng.

Khi được hỏi việc nổi đình nổi đám và được đăng lên báo chắc đã khiến cậu trở thành “người trong mộng” của nhiều thiếu nữ, Ross cười ngoác miệng nói: “Họ chẳng có gì hấp dẫn đối với tôi”. Blake Ross có một diễn đàn riêng tại www.blakeross.com.