Hiện nay, các website tiếng Việt, nhất là các trang thông tin điện tử, đang có "trào lưu" thường xuyên cập nhật chỉ số Alexa để khẳng định "vùng phủ sóng" của mình đối với bạn đọc trong nước. Tuy nhiên, Alexa có phản ánh đúng mục đích chứng tỏ này hay không thì không phải ai cũng nắm rõ. Vậy chỉ số Alexa là gì? VietnamNet đã đi tìm câu trả lời.

Alexa là gì?

Tổng quan, Alexa là tên một công ty thành lập năm 1996 và được Amazon.com, tập đoàn bán lẻ trực tuyến khổng lồ của Mỹ, mua lại. Mục tiêu "mặt tiền" của Alexa là điều hướng truy cập Net cho người dùng, giúp họ tìm được những website phổ biến, có nhiều nội dung. Mục tiêu ẩn sau quan trọng hơn, Alexa giúp hãng Amazon.com thống kê và nắm bắt được thị hiếu của người tiêu dùng trên mạng, cũng như cách họ truy cập vào các website, để qua đó đưa ra các chính sách tiếp thị, quảng cáo hiệu quả. Thông qua việc thống kê hoạt động của người dùng web, Alexa có thể đưa ra danh sách xếp hạng những website theo mức độ phổ biến và được nhiều người truy cập.

Alexa thống kê như thế nào?

Chỉ số Alexa Ranking xếp thứ hạng các website được truy cập thường xuyên, được thống kê dựa trên những người dùng cài đặt thanh công cụ Alexa Toolbar, một tiện ích giúp người dùng lướt web, nhất là người mới sử dụng, được dễ dàng và đa dạng hơn. Khi vào một website, thanh công cụ Alexa này sẽ hiển thị thứ hạng Ranking của website đó, đồng thời liệt kê các website có nội dung và mức độ phổ biến tương đồng. Giá trị thứ hạng của Alexa được biểu thị giống như xếp thứ học kỳ của học sinh phổ thông, tức là giá trị càng thấp thì mức độ phổ biến càng cao. Hiện tại, đã có hơn 10 triệu máy tính truy cập Internet ở mọi quốc gia trên thế giới cài đặt thanh công cụ Alexa Toolbar.

Chỉ số thứ hạng Alexa được kết hợp từ 2 yếu tố là số trang web người dùng xem (Page Views) và số người truy cập (Reach). Việc kết hợp này là một ý tưởng rất sáng tạo, vì nó loại bỏ được khả năng tạo ra các truy vấn ảo bằng các chương trình tự động. Các số liệu Page Views và Reach sẽ được thống kê theo ngày và tính giá trị trung bình trong thời gian 3 tháng gần nhất, từ đó tính ra chỉ số Alexa. Các chỉ số này được cập nhật tự động để phản ánh xu hướng thay đổi theo chu kỳ 3 ngày một lần.

Các phần mềm chống spyware có thể nhận diện Alexa Toolbar như một phần mềm gián điệp, vì nó sử dụng cookies để theo dõi toàn bộ các hoạt động truy cập website của người sử dụng. Tuy nhiên, có thể coi Alexa Toolbar là một spyware lành tính, vì nó coi người dùng như những thành viên không xác định danh tính tham gia vào việc xếp hạng các website.

Chỉ số Alexa thể hiện gì?

Theo cách thống kê trên, chỉ số Alexa của một website sẽ phản ánh số lượng người truy cập vào website đó, cũng như số lượng các trang trên website đó được những người dùng này truy cập vào.

Đây cũng là 2 yếu tố chính thể hiện mức độ phổ biến của một website, được nhiều người truy cập và có nhiều trang web được truy vấn. Đó chính là lý do các website "trưng" chỉ số Alexa Ranking lên mặt tiền trang chủ để chứng tỏ mức độ phổ biến của mình. Chỉ số Alexa cập nhật theo chu kỳ 3 ngày sẽ phản ánh sự thay đổi về thông lượng truy cập đột biến của website, còn chỉ số trung bình theo chu kỳ 3 tháng sẽ phản ánh mức độ truy cập ổn định trong cả một quý của website.

Ngoài ra, Alexa chỉ tính toán mức độ truy cập ở mức domain chính, có nghĩa là số người dùng của http://thethao .vietnamnet.vn và http://netmode .vietnamnet.vn sẽ đều được tính chung vào chỉ số Alexa của http:// vietnamnet.vn.

Trở thành thước đo chuẩn mực?

Với hơn 10 triệu máy tính cài đặt rải rác trên khắp mọi nơi trên thế giới, chỉ số Alexa trở thành một thước đo chuẩn mực trong việc đánh giá mức độ phổ biến của các website trên phạm vi toàn cầu. Tất nhiên, đây chỉ là một khái niệm mang tính tương đối, vì số người dùng Alexa Toolbar chỉ chiếm một phần rất nhỏ trong cộng đồng hiện có hơn 1 tỷ người dùng Internet toàn cầu, tương đương chỉ hơn... 1%.

Trở thành một chỉ số biểu thị giá trị, đồng nghĩa việc tăng chỉ số Alexa Ranking trở thành một mục tiêu phấn đấu, một "món hàng" có thể mua bán, trở thành một dịch vụ phổ biến. Chỉ cần truy cập vào Google.com và tìm kiếm với 3 từ khoá "Alexa + ranking + booster", một danh sách hàng ngàn phần mềm và dịch vụ kích chỉ số Alexa sẽ mời chào bạn sử dụng. Các dịch vụ tư vấn để nâng chỉ số Alexa và thứ hạng tìm kiếm trên Google cho website cũng nở rộ, vì càng phổ biến, doanh nghiệp của bạn sẽ càng tiếp cận được nhiều khách hàng tiềm năng hơn, thông qua một hệ thống liên kết vô song là Internet. Các từ khoá như Search Engine cùng Submission hay Marketing cũng dẫn tới hàng loạt dịch vụ đăng ký website vào cơ sở dữ liệu của các máy tìm kiếm phổ biến trên Internet. 

Chỉ số Alexa cao và thứ hạng tìm kiếm cao trong kết quả Google cũng là 2 yếu tố tương hỗ nhau. Kết quả tìm kiếm cao trong Google sẽ làm tăng số người truy cập vào website của bạn, qua đó sẽ giúp tăng chỉ số Alexa. Chỉ số Alexa cao ngược lại cũng sẽ giúp website của bạn thường xuyên được Alexa Toolbar giới thiệu với người dùng hơn, được nhiều website đặt đường link tới hơn, và sẽ được các phần mềm tìm kiếm tự động của Google tìm thấy nhiều hơn, dẫn tới vị trí trong bảng kết quả tìm kiếm cao hơn.

Làm thế nào để tăng chỉ số Alexa?

Các dịch vụ kích và tăng chỉ số chủ yếu sẽ dựa vào việc tư vấn và thiết lập các thẻ META và từ khoá KEYWORDS trên website để thu hút các phần mềm tìm kiếm tự động (robot) ngó ngàng tới, lưu từ khoá vào cơ sở dữ liệu. Tuy nhiên, cuộc chạy đua thứ hạng và kết quả tìm kiếm không dừng lại ở đó. Có cung khắc có cầu. Các script (đoạn mã lập trình được nhúng trong nội dung html của các website và kích hoạt khi người dùng truy cập vào) chuyên về tạo các truy cập ảo bắt đầu xuất hiện. Các phần mềm chuyên dụng để kích Alexa ranking, với một danh sách hàng trăm địa chỉ IP sẵn có cũng ra đời. Chỉ cần nhập một địa chỉ Internet nào đó, hàng chục ngàn truy vấn sẽ được phần mềm gửi liên tục tới các địa chỉ IP, và không ít trong số này là các máy tính có cài đặt Alexa Toolbar. Các gói tin mà phần mềm gửi đi được thiết kế rất tinh vi, để khi tới địa chỉ IP đích, gói tin đó tiếp tục ra lệnh cho máy tính truy cập tới địa chỉ Internet của website cần kích chỉ số Alexa.

Do cách tính toán trung bình thông minh của Alexa, nên các phần mềm này thực tế không tỏ ra hiệu quả. Vài trăm địa chỉ IP không đủ để làm thay đổi thứ hạng Alexa ngay lập tức được. Nếu muốn có thay đổi đáng kể, số IP (sẽ được hiểu là người dùng web) cần huy động sẽ phải từ hàng chục tới hàng trăm ngàn, chưa kể phần mềm sẽ phải hoạt động liên tuc trong nhiều tháng trời, thậm chí là hàng năm, để cải thiện giá trị chỉ số trung bình. Tuy nhiên, hiện vẫn rất có nhiều dịch vụ trên Internet cam kết sẽ tăng chỉ số Alexa trong vòng 1-2 tháng, nếu không thành công thì... không lấy tiền.

Ý nghĩa của Alexa với website tiếng Việt?

Sau gần một tháng truy cập vào các diễn đàn của giới IT Việt Nam và nhờ "chỉ giáo", tác giả bài viết thực sự ngạc nhiên trước thái độ không mấy quan tâm của các thành viên trên diễn đàn. Có người trả lời: "Muốn tăng Alexa Ranking thi DOS (tấn công từ chối dịch vụ) nhẹ cho nó vài phát là tăng chỉ số ngay ấy mà". Tuy nhiên, theo nhận xét của một số chuyên gia có tìm hiểu về Alexa, phương thức này có vẻ không hiệu quả và đã được Alexa lường trước.

Đa phần các webmaster (người quản lý các website) cho rằng nếu để đánh giá các website tiếng Anh, thì Alexa có thể là một chỉ số phản ánh khá chính xác. Tuy nhiên, nếu như với các ngôn ngữ khác như tiếng Việt, thì Alexa chỉ là một giá trị tham số phản ánh một phần, chưa chính xác.

Hơn 10 triệu máy tính cài đặt Alexa Toolbar trên toàn cầu là nguồn cung cấp thông tin chính để đánh giá các website. Tuy nhiên, số lượng các máy tính cài đặt thanh công cụ này tại Việt Nam chưa đáng là bao, đơn giản vì Amazon.com chưa có kênh bán hàng trực tuyến tới Việt Nam. Hơn nữa, các máy tính từ quốc gia khác truy cập tới các website tiếng Việt cũng là thiểu số, vì chủ yếu là của những người Việt có khả năng đọc hiểu Việt ngữ.

Theo số liệu thống kê mới nhất của VNNIC, dân số Internet Việt Nam đã đạt mức 6,5 triệu người. Nếu so sánh đơn giản, thì số người dùng Internet truy cập các website tiếng Việt từ nước ngoài (có sử dụng Alexa Toolbar) chỉ chiếm một tỷ lệ rất nhỏ so với người dùng Internet Việt Nam. Phần lớn các máy tính kết nối Internet trong nước đều chưa cài Alexa Toolbar, nên chỉ số Alexa chưa thể phản ánh chính xác được hoạt động truy cập của các website tiếng Việt. - Theo VietnamNet

Hầu như các webmaster đều biết đến chỉ số xếp hạng Alexa (Alexa Rankings) vốn dùng để đánh giá tầm phổ biến của các web site trên thế giới. Mặc dù mang nặng yếu tố kĩ thuật song Alexa đã nhanh chóng trở thành một trong các công cụ phổ biến dùng để đánh giá mức độ hiệu quả trong hoạt động của các web site. Về cơ bản, Alexa cho biết rằng web site đó được người dùng Internet biết đến và truy cập vào đó phổ biến đến mức độ nào. Tuy nhiên, cũng vì các lý do kĩ thuật mà các webmaster hay quan tâm đến bản chất Alexa là cái gì và nó thực hiện việc xếp hạng các site như thế nào?

Alexa là một công ty do Amazon.com sở hữu. Công ty này có mục đích hoạt động chính là cải thiện việc lướt web thông qua sự tham gia của người dùng site này. Tuy nhiên, công ty Alexa không chỉ dừng lại ở việc đơn thuần xếp hạng các web site; họ cũng cung cấp các dịch vụ dữ liệu và dịch vụ quản trị web nhằm cải thiện hệ thống web.

Đầu tiên, để xem được xếp hạng của một site, bạn phải đến www.alexa.com và gõ địa chỉ site mà bạn muốn biết thông tin về nó hoặc làm như đa số vẫn làm: cài thanh công cụ Alexa lên trình duyệt.

Khi bạn cài thanh công cụ Alexa lên trình duyệt thì bất cứ site nào mà bạn ghé thăm đều hiển thị xếp hạng Alexa của nó trên thanh công cụ. Bạn chỉ cần kích chuột vào số xếp hạng này là bạn sẽ được đưa tới web site của Alexa nơi bạn có thể xem thêm thông tin về web site bao gồm có cả lời bình luận do người dùng gửi lên về site cũng như xem chi tiết thông tin phân tích về tình hình hoạt động của site.

Nhưng điều quan trọng nhất của việc cài thanh công cụ không phải là ở chỗ bạn có thể xem xếp hạng của một site được dễ dàng mà là ở chỗ khi bạn cài thanh công cụ Alexa thì tất cả các site mà bạn ghé thăm đều được Alexa nắm được và ghi lại.

Tuy nhiên, Alexa không làm nhiệm vụ theo dõi thông tin cá nhân của bạn mà mục đích chính của họ là coi bạn như một cá nhân không rõ danh tính tham gia vào việc xếp hạng web site. Chính vì thế, tôi không coi Alexa là một spyware mà sẵn lòng tham gia vào ý tưởng này của Alexa.

"Chỉ số Alexa càng thấp thì lượng người truy cập các web site đó càng đông."

Khi bạn cài đặt thanh công cụ Alexa, tất cả các site mà bạn ghé thăm trong một ngày nhất định sẽ có được một phiếu bầu cho ngày đó. Nếu bạn ghé thăm một site nhiều lần trong một ngày thì lần ghé thăm của bạn chỉ được tính là một.

Tuy nhiên Alexa không dừng lại ở đó; nó theo dõi luôn được bao nhiêu trang bạn xem trên site đó và ghi lại cũng như liên tục đến số trang mà bạn xem trong ngày (tuy nhiên, việc xem đi xem lại một trang thì chỉ được đếm một lần thôi).

Alexa gọi việc đếm mỗi lần ghé thăm (xem quy định ở trên) là một “reach” và số trang xem đếm được là “page views.” Hằng ngày Alexa lấy 2 số liệu, số liệu từ 3 tháng trước và tính toán xếp hạng truy cập (traffic rank) cho từng web site bằng cách sử dụng một cách tính toán cho các site này. Dựa vào các cách tính toán này mà Alexa xếp hạng các site.

Việc xếp hạng là site có vị trị số 1 (ranking one) xếp đến các site khác với số lượng không giới hạn. Chỉ số xếp hạng càng thấp thì site đó càng được ghé thăm nhiều.

Điều thú vị và lợi ích khi xem các chỉ số xếp hạng Alexa là ở chỗ Alexa đánh giá một site dựa trên lượng truy cập có được trong một giai đoạn gồm nhiều tháng. Điều này tạo nên một cách nhìn thực thế và ổn định về cách độ lượng truy cập một site và việc nó ở vị trí nào so với các site khác.

Bằng cách sử dụng giai đoạn 3 tháng thì các xếp hạng Alexa tập trung ít hơn vào việc xử lý hay là việc tính toán cụ thể số page views vào một thời điểm.

Như vậy là không hoàn hảo. Alexa chỉ tính toán các web site trong cơ sở dữ liệu của nó bởi vì để được thống kê thì một site phải được ghé thăm bởi một người dùng có cài thanh công cụ. Và không phải ai cũng cài thanh công cụ. Do vậy có nhiều site lại có đến hàng nghìn khách xem nằm ngoài vùng phủ sóng của Alexa.

Nhưng điều này có thể là ít ỏi thôi. Chỉ cần nhìn vào các site hàng đầu bạn có thể thấy là các site có lượng truy cập lớn trên Internet có chỉ số xếp hạng rất thấp trên Alexa.

Ví dụ:

amazon.com (rank 15);
cnn.com (rank 28);
google.com (rank 3);
yahoo.com (rank 1)
goldenkey.edu.vn (rank 538047)

Các chỉ số này phản ánh tương đối là thống nhất với lượng truy cập mà họ có.

Đây chỉ là các thông tin cơ bản về Alexa và Alexa rankings nhưng chừng đó cũng là đủ cho bạn đánh giá. Hi vọng còn được gặp lại bạn thêm về Alexa trên site của goldenkey.edu.vn.

pcdinh - Theo Goldenkey